Зөөлөн хавтастай ном

Бага насны хүүхдийн нийгэмшихүйн хөгжлийг дэмжих агуулга бүхий бодит дүрслэлтэй, "Эвтэй байхад суралцъя" цуврал номтой танилцана уу.

Бусдын мэдрэмжийг чин сэтгэлээсээ ойлгох, бусдын оронд өөрийгөө тавьж бодож сурахад нь туслах болно.

• Хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлогт нийцсэн, бодит зураг, дүрслэлтэй
• Болох болохгүйн ялгааг бага балчраас нь ойлгуулах ач холбогдолтой
• Хүүхдийн гараараа хийдэг олон үйлүүдийг дүрслэн харуулсан
• Бататгал тоглоомын аргуудтай
• Эцэг эхэд зориулсан зөвлөмж хэсэгтэй

Бага насны хүүхдийн нийгэмшихүйн хөгжлийг дэмжих агуулга бүхий бодит дүрслэлтэй, "Эвтэй байхад суралцъя" цуврал номтой танилцана уу.

Хүүхдүүдэд бусдын ялгаатай болон ижил төстэй чанаруудыг ойлгож, талархалтай хандахад сургах ач холбогдолтой. 

• Хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлогт нийцсэн, бодит зураг, дүрслэлтэй
• Болох болохгүйн ялгааг бага балчраас нь ойлгуулах ач холбогдолтой
• Хүүхдийн гараараа хийдэг олон үйлүүдийг дүрслэн харуулсан
• Бататгал тоглоомын аргуудтай
• Эцэг эхэд зориулсан зөвлөмж хэсэгтэй

Бага насны хүүхдийн нийгэмшихүйн хөгжлийг дэмжих агуулга бүхий бодит дүрслэлтэй, "Зөв үйл" зурагт номтой танилцана уу.

Хөлөө бусдыг өвтгөхөд бус харин хөгжилтэйгөөр ашиглаж сурахад дэм болно.

• Хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлогт нийцсэн, бодит зураг, дүрслэлтэй
• Болох болохгүйн ялгааг бага балчраас нь ойлгуулах ач холбогдолтой
• Хүүхдийн гараараа хийдэг олон үйлүүдийг дүрслэн харуулсан
• Бататгал тоглоомын аргуудтай
• Эцэг эхэд зориулсан зөвлөмж хэсэгтэй

Эх хэлнийхээ үнэт чанарыг ойлгуулахад туслах ном.

Мөрөөдөлдөө хүрэх тасалбараа авахын тулд үсгээ хэрхэн цуглуулах талаар үйл явдал өрнөнө...

Бага насны хүүхдийн нийгэмшихүйн хөгжлийг дэмжих агуулга бүхий бодит дүрслэлтэй, "Зөв үйл" зурагт номтой танилцана уу.

Бяцхан гараараа хөгжилтэй, халамжтай үйл хийхэд уриалан дуудаж, бусдыг цохих хэзээд буруу зүйл гэдгийг ойлгоход тустай.

• Хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлогт нийцсэн, бодит зураг, дүрслэлтэй
• Болох болохгүйн ялгааг бага балчраас нь ойлгуулах ач холбогдолтой
• Хүүхдийн гараараа хийдэг олон үйлүүдийг дүрслэн харуулсан
• Бататгал тоглоомын аргуудтай
• Эцэг эхэд зориулсан зөвлөмж хэсэгтэй

Мөрдөгч Пиерт шинэ даалгавар иржээ. Үл мэдэгдэх ноёнтон Дуурийн хотыг тэр чигт нь төөрдөг хот болгох чадалтай шидэт чулууг хулгайлжээ. Чи Пиер болон түүний найз Карменд төөрдөг хотоор дамжин, оройтохоос нь өмнө үл мэдэгдэх ноёнтонг зогсооход тусалж чадах уу?

15 дэлгэмэл бүхий үзэсгэлэнт зурагтай энэхүү хайлтын ном шидэт төөрдөг зүйлсээр дүүрэн. Газар доор болон модны оройд байрласан хотуудаар аялж, агаарын бөмбөлөг болон сүнс шүглэсэн байшингуудаар зочлон, төөрдөг хотод уйдна гэж үгүй шүү.

Энэ бол өөрийгөө иддэг ер бусын ном.

Өчүүхэн жижиг хэсэг бүр, цаашлаад номын нуруу, хавтас, хайчилж авахад гарсан өөдсүүдийг хүртэл дахин боловсруулж ашиглах боломжтой. Алхам алхмаар хийх энгийн зааварчилгааг даган хуудас бүрээс дахин ашиглах цаас, органик жортой карт, хог түүх уриалга гэх мэт эх дэлхийгээ хайрлан хамгаалахад туслах олон зүйлийг бүтээн суралцаарай.

Олон жижиг үйлдэл нэг том өөрчлөлт авчирдгийг санаж, УНШЪЯ, ХИЙЕ, ХАМГААЛЪЯ!

Энэ бол бүтээл болдог ер бусын ном.

Яагаад вэ гэж үү? Алхам алхмаар хийх энгийн зааварчилгааг даган хуудас бүрийн хайчлах хэсгүүдээр пуужин, оньст гар, одны орд харагч гэх мэт олон сонирхолтой зүйлийг бүтээцгээе. Энэхүү номыг зөвхөн унших бус бүтээлч чадвараа хөгжүүлж, дахин ашиглах боломжтой байгальд ээлтэй 30 гаруй гайхалтай бүтээлийг урлан эх дэлхийгээ хайрлаарай.

Олон жижиг үйлдэл нэг том өөрчлөлт авчирдгийг санаж, УНШЪЯ, ХИЙЕ, ХАМГААЛЪЯ!

Профессор Браунстоны хадгалан хамгаалж буй эд өлгийн дурсгалууд дунд үнэт эрдэнэс нь болсон номын цуглуулга бий. Тэдгээр ном профессорын аймшиггүй дайчин, бас огтхон ч баатарлаг бус эгэл жирийн өвөг дээдэс, элэнц хуланцад тохиолдсон түүх домгоор дүүрэн. Марсигийн аав, адал явдлын эрэлч Артур Египет рүү яваад ор сураггүй алга болчхов. Охин аавыгаа хайж олохын тулд мөрөөр нь мөшгөн, аргагүйн эрхэнд алс холын аянд гарлаа. Нэг л мэдэхэд тэр агуу Сфинксийн өмнө зогсож байх ба дотор нь гацсан аавыгаа аврахын тулд оньсого таах ёстой болов. Египетийн бурхдаас тусламж хүсэхээс өөр арга Марсид байсангүй. Гэсэн ч эцсийн даалгаврыг биелүүлж чадах эсэхээс нь бүх зүйл шалтгаална. Марси хамгийн том айдсаа давж, аавыгаа аварч чадах болов уу?

Браунстон удмын бас нэгэн домог үлгэрийг уншиж, Марситай хамт оньсого таан, эртний Египетийн бурхадтай уулзаарай.

Профессор Браунстоны хадгалан хамгаалж буй эд өлгийн дурсгалууд дунд үнэт эрдэнэс нь болсон номын цуглуулга бий. Тэдгээр ном профессорын аймшиггүй дайчин, бас огтхон ч баатарлаг бус эгэл жирийн өвөг дээдэс, элэнц хуланцад тохиолдсон түүх домгоор дүүрэн. Браунстоны удмын тэдгээр ер бусын адал явдал дундаас Викингийн нутгийг зорьсон сэтгэл хөдлөм нэгэн аялалд Артур хүүгийн хамт гарцгаая.

Шидэт агуурс, хүчит бурхдын нутагт очсон Артур аймшигт араатныг дарж, төрөлх тосгоныхноо хөлдөж үхэх аюулаас аварч чадах болов уу?

Дэлхий хэмээх гарагтаа, хүрээлэн буй орчиндоо энэрэнгүй хандаж, хайраа зориулахад туслах ном.

Бяцхан хүүхдүүд ч хүрээлэн буй орчиндоо ээлтэй байх эрмэлзэлтэй байдаг. Хэрхэн хорвоо ертөнцийг илүү сайхан болгоход багачуудын хийж чадах хамгийн энгийн арван алхмыг энэ номоос суралцаарай. 

Шүдээ угааж байхдаа усаа гоожуулахгүй байхаа мартаагүй биз? Зурж, бичихдээ цаасныхаа аль аль талыг ашигладаг болвол ямар вэ? Үрээр ургамал тарин түүнийгээ ургуулж сурах уу? Хүүхдэд ээлтэй зурагтай, дэлгэгдэж сөхөгддөг хэсэгтэй энэ номыг хэдэн ч насны хүүхэд анхаарах сонсох болно гэдэгт бид итгэлтэй байна.

Профессор Браунстоуны эрдэнэс мэт цуглуулга дунд түүний хамгийн үнэ цэнэтэй зүйлс болох номын цуглуулга бий. Эртний өвөг дээдсийнх нь түүхээр дүүрэн тэрхүү цуглуулгад он цаг улирсан ч хуучирдаггүй зүрх зоригт тулалдагчид болон домог болсон баатруудын түүх оршино.

Артур ба алтан олс - адал явдлаас хойш олон жил өнгөрчээ. Артурын охин Марси аавыгаа дуурайсан ч болоосой... Аав нь Марсигийн адал явдал эрэлхийлэгч талыг нээн хэмээн дотроо сэтгээд Египт рүү домогт нэгэн номыг аваачихаар аялалд гарах болно. Харин сураг ажиггүй болоход нь Марси түүний араас ирэх ёстой. Марси айдсаа даван туулж аавыгаа аварч чадах болов уу?

Профессор Браунстоуны их танхимд тавтай морил. Тэндээс та хорвоогийн эртний, ховор эд зүйлийн өлгийг олох болно!

Гол дүрийн хүү Артурын хамтаар Браунстоуны эртний өвөг дээдэс болох Викингчүүдийн эрин үеэр зочлонгоо залуу аялагчийн зүрх зоригтой болж, тосгоныхноо аварч буйг мөн аварга мангас Фенриртэй хэрхэн тулалдахыг олж мэдээрэй...

Эрт урьдын цагт сүн далайг шалбааг байхад, сүмбэр уулыг дов байхад цаг дөнгөж эхлэж байхад, цахилдаг дөнгөж хөхөрч байхад өвөг дээдэс маань он тооллыг арван хоёр амьтаны нэрээр нэрлэх болж гэнэ. 

Бид үргэлж л дасал болсон хэв маягаар хүүхэдтэйгээ харьцдаг. Дасал болсон зүйл хүнд үргэлж л амар санагддаг. Гэвч дасал болчихвол хүн асуудлыг олж хардаггүй. Надаар зогсохгүй олон хүн ижил төстэй учраас зүгээр л гэж боддог. Тав тухтай орчин, амар тайван нөхцөлд зуршлаасаа салахыг хүсдэггүй. 
 
Харин зуршил болсон арга барил тань хүүхэдтэйгээ харьцах, тэднийг хүмүүжүүлэхэд заримдаа бусад хүмүүстэй харьцахад хүртэл тийм сайн арга биш байдаг. Тэр аргаараа хүүхдээ хайрлаж байна гээд эсрэгээрээ сэтгэлийн шарх өгдөг тохиолдол олон. Рефлексээрээ хэлчихдэг зуршил болсон үгнээсээ нэг алхам ухраад үзээрэй. Нэг л маягаар яривал үр дүн нь байнга ижилхэн байхаас өөр аргагүй. Хараахан эвгүй санагдаад амнаасаа унагаж чадахгүй байгаа тэр үгийг хатуу чихэр хүлхэж байгаа мэт амандаа өнхрүүлээд үзээрэй. 

У Инь Ён бол эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны доктор, хүүхэд өсвөр насны сэтгэцийн эрүүл мэндийн мэргэжилтэн, Ёнсэй Их сургуулийн Анагаахын шинжлэх ухааны сургуулийн төгсөгч, мөн энэ сургуульд магистрын зэрэг хамгаалж, Корей их сургуульд анагаахын ухааны докторын зэрэг хамгаалсан хүндтэй хүн билээ. Бид түүнийг “Миний алт шиг хүүхэд” нэвтрүүлгийн У доктороор нь мэдэх билээ.

Хүүхдэд зориулсан чанартай агуулга бүхий зурагт ном бүтээхэд юу шаардлагатай вэ?

Урлаг, утга зохиолын ангийн оюутнуудад болон зурагт номын зохиолч, зураачдад зориулагдсан энэ номыг Раскин Их Сургуулийн Урлагийн сургуульд иллюстрэшний салбарын профессороор багшилдаг Мартин Сализбюри бичсэн юм.

Номд хэвлэн нийтлэх үйл явц болон ном бүтээх бүтээлч процессоос гадна Жон Классен, Оливер Жефферс, Биатрис Альманя гэх зэрэг дэлхийд нэртэй зураач, зохиолчид болон Puffin Picture Books, Thames and Hudson, Enchanted Lion Books гэх зэрэг хэвлэн нийтлэгчдийг оролцуулсан 15 кэйс стадиг багтаажээ.

Хоёр удаагийн Калдекоттын шагналт зохиолч, зураач Софи Блаколлын бичиж, зурсан энэхүү номд гэрэлт цамхагийн хамгаалагч хийдэг нэгэн эрхмийн амьдрал, ахуйг харуулдаг. Цамхгийн гадна, эргэн тойронд битүү ус цэлийнэ. Энэ номын тусламжтай өнгөрсөн рүү нэг өнгийж үзээрэй.

3-7 насны хүүхдүүдэд зориулсан гар зүгшрүүлэх зорилготой, амьтдыг будан, хөнгөн хөгжилтэйгээр суралцаж болох дасгал ажлын ном.

3-7 насны хүүхдүүдэд зориулсан гар зүгшрүүлэх цагаан толгойн үсгийг хөнгөн хөгжилтэйгээр суралцаж болох дасгал ажлын ном.

"Заан тоорой хоёр" цувралын шинэхэн дэвтэр 12 сарын 23-аас уншигчдын хүртээл болох нь ээ.

Уншсан хүүхэд бүрээ инээлгэдэг энэ цувралын шинэ адал явдалд юу гарах бол оо?

Төрөлх ширэнгэн ойдоо Салли бамбар ямар адал явдалтай учирч, хэрхэн шинэ найзуудтай болж, мөн юу сурч авсныг энэ номоос уншаарай.

Харри бэлтрэг яагаад хойд зүгт гэрийнхэнтэйгээ алсын аянд мордохоор болсныг, замдаа ямар адал явдалтай учирсныг, хэрхэн шинэ найзуудтай болж буйг, мөн юу сурч авсныг уншаарай.

Лиззи тугал гэрээсээ холдож яваад ямар адал явдалтай учирч, шинэ найзуудтай болж, мөн юу сурч авсныг уншаарай

Сэм шоргоолж идэштэн Андын нуруунаа байх зах худалдааны газраар явж, ямар адал явдалтай учирч, мөн юу сурч авсныг уншаарай.

Боб дэгдээхэй тэсгим хүйтэн Өмнөдийн далайд унахдаа ямархан эр зориг гаргасныг, өөр ямар ямар адал явдалтай учирсныг, хэрхэн шинэ найзуудтай болсныг, мөн юу сурч авсныг энэ номоос уншаарай.

Бастер имж гэрээсээ холдож яваад ямар адал явдалтай учирч, шинэ найзуудтай болж, мөн юу сурч авсныг уншаарай

Бен дүдэр үерт автсан гэрийнхнээ хэрхэн аварсан, ямар адал явдалтай учирсан, яаж шинэ найзуудтай болсон тухай, мөн юу сурч авсныг уншаарай.

Мэгги бамбарууш ямар адал явдалтай учирч, шинэ найзуудтай болж, мөн юу сурч авсныг, хэрхэн аварга халим хөлөглөн гэртээ харьж ирснийг энэ номоос уншаарай.

Чоно аварга том болоод зогсохгүй жинхэнэ араатан шиг аашилж эхлэв! Харин найзууд нь чоногүйгээр юу хийхээ ч мэдэхээ байлаа. Гэхдээ юу ч хийхгүй бол бүгдийнх нь өдийг хүртэлх зүтгэл талаар болно. Ингээд бууж өгөх үү, аль эсвэл олон улсын баатруудын шигшээтэй хамт чадах бүхнээ хийгээд үзэх үү?

Муу залуус арай гэж өөрсдийн цаг хугацаандаа ирсэн ч нэг л биш. Портал хаалгаар гарахад ямар нэг зүйл тохиолдсоноос зайлахгүй. Ядаж байхад нэг үлэг гүрвэл тэднийг дагаад хүрээд ирсэн байдаг!

Бүгд ямар нэг онцгой хүчийг олж авсан нь хачирхалтай. Бүгд гэдэг нь Ноён Тарантулагаас бусад нь гэсэн үг л дээ. Явж явж, цэрдийн галавын үлэг гүрвэл хамгийн хамгийн нь болсон гэхээр л ... Түүнээс бусад нь шинэ хүчээ хянаж, удирдаж чадахгүй байгаад л хамаг бэрхшээл, будилаан оршиж байлаа. Гэвч Олон улсын баатруудын шигшээ гэж бий! Хэцүү охидтой танилцаарай.

Теранозавр рекс, велосираптор гэх мэт үлэг гүрвэлүүдтэй тааралдаад байвал хэдэн жилийн өмнө ирсэн гэсэн үг вэ?

Гоц ухаантай легс харийн хөлгийг хакердсаны ачаар муу залуус эх дэлхийдээ эргэн ирсэн боловч нэг л биш... Эх дэлхий харийнханд эзлэгдэж байхад муу залуус 65 сая жилийн өмнө ирээд гацчихлаа. Гэхдээ Легс цаг хугацаа ба орон зайн учрыг олж, портал хаалгыг нээснээр бүгд гэртээ эргэн ирэв. Муу залуус нэг л өөр, шинэ амьтад болчхож... нэг тийм супер ч юм шиг...

Муу залуус дэлхийг аварсан. Харин одоо тэд өөрсдөө задгай сансарт гацчихлаа!

Легс гайхамшигтайгаар харийн компьютерыг “хакдсан” боловч бүх юм сайхан болдгийн даваан дээр муу залуус нэг нэгээрээ алга болж эхлэв. Тэднийг аймаар олон шүдтэй, арай дэндүү олон бөгстэй нэг амьтан хулгайлчихлаа!

Муу залуус дэлхийг аврахаар эргэн ирлээ!
Үүний тулд тэд пуужин "зээлж"... Бас нэг сансрын хувцсыг нь завааруулчхаж магадгүй... бас ноён Пирана арай л дэндүү олон буррито идчихсэн байж мэднэ... гэхдээ байзаарай, үүнээс илүү дордоно гэж байх уу? байх уу?! байхгүй.
Энэ бол олон улсын баатруудын холбоо шиг юмныхны хувьд нэг л жижиг алхам. Гэхдээ муу залуусын хувьд бол том үсрэлт шүү.

Баатарлаг муу залуусын адал явдал үргэлжилсээр. Дэлхийд гэнэтийн явдал болж бүх муужгайнууд зомби болж хжвирах нь тэр ээ. Энэ бүхний ард муу залуусын гол дайсан, галзуу эрдэмтэн Чанамал гэх хорон санаатан байх ажээ. Тэд зомби болсон муужгайнуудыг аврахын тулд жаахан хачин ч гэсэн үнэхээр ухаалаг хатагтай матраас тусламж авах хэрэгтэй боллоо.
Тэд энэ бүхнийг хийж чадах болов уу?

Тэд бол муу залуус. Гэхдээ тэд баатарлаг үйлс хийнэ гээд боддоо. Тэдний дуу хоолой муу залуус шиг сонсогдож, үнэр нь ч муу залуус шиг үнэртэн, царай төрх нь яалт ч үгүй муу залуус шиг харагддаг. Тэд бол ноён чоно, аварга махчин загас, могой, пирана (жижиг махчин загас) нар юм. Бүгд л тэднийг муу залуус гэж боддог шүү дээ. Харин тэд сайн залуус болох гэж хичээх болно. Тэд номын хоёрдугаар хэсэг дээр фермээс тахиануудыг сулладаг шүү дээ. Харин энэ дугаарт тэднийг хэн нэгэн баривчилж авах болно. Энэ хэн байсан гээч. Энэ бол бяцхан өхөөрдөм усан гахай. Тэр тахианууд түүний тахиа байсан гэнэ. Итгэмээргүй сонсогдохгүй байна гэж үү? Сонирхолтой нь тэр сайн залуу шиг харагддаг хэр нь муу залуу болж таарлаа...

Цоо шинэ, хөгжилтэй зурагт ном орчуулагдан гарлаа.Тэд бол муу залуус. Гэхдээ тэд баатарлаг үйлс хийнэ гээд боддоо. Тэдний дуу хоолой муу залуус шиг сонсогдож, үнэр нь ч муу залуус шиг үнэртэн, царай төрх нь яалт ч үгүй муу залуус шиг харагддаг. Тэд бол ноён чоно, аварга махчин загас, могой, пирана (жижиг махчин загас) нар юм. Бүгд л тэднийг муу залуус гэж боддог шүү дээ. Харин тэд сайн залуус болох гэж хичээх болно. Тэд номын нэгдүгээр дэвтэр дээр маш олон хөгжилтэй үйл явдалтай учирч баатарлаг үйл бүтээсэн боловч тэднийг хүмүүс муу залуус гэж бодсоор л байлаа. Харин энэ удаагийн дугаар дээр тэд фермээс тахиануудыг суллахаар шийдэх болно. Энэ үйл ажиллагаанд ноён могой их л дуртай харагдсан шүү. Яагаад гэвэл тэр тахианы маханд ухаангүй дуртай гэнэ. Аварчхаад идэж яаж болох билээ дээ. Харин тэдний бүлгэмд хэн нэгддэг гээч. Тэр бол аварга том трантула аалз. Хамгийн сонин нь бусад маань бүгд аалзнаас айж орхих нь тэр. Тэд аалзтай хамтран тахиануудыг аварч чадах болов уу, яах бол?

Ноён чоно, Ноён аварга загас, Ноён могой, Ноён пирана... Тэд бол Муу залуус, бүгд л үүнийг мэднэ. Тэд аймаар, аюултай, бас нөгөө... зүгээр л муу залуус. Гэвч энэхүү залуус БААТРУУД болохыг хүсжээ. Та нарыг тэгээсэй гэж хүссэн, хүсээгүй... тэд сайн үйлс бүтээж үүнийгээ батлах юм. Хамгийн хөгжилтэй, хамгийн дэггүй бас хамгийн догь ном уншихдаа бэлдээрэй! Муу залуустай уулзах цаг боллоо.

Хүүхдүүд ээ, та нар англи цэцэгсийн тухай сонссон уу? Тэд хайрцагтай шоколад ч, хөл бөмбөгийн баг ч, цэцэрлэгт ургадаг өнгийн цэцэгс ч биш ээ. Тэд бол Николь, Эми, Шарлот, Грэйс хэмээх дөрвөн жаахан охин юм. Тэдний тухай чиний мэдвэл зохих зарим зүйлийг дуулгая. Англи цэцэгс нэг сургуульд сурдаг бас хөрш зэргэлдээ амьдардаг. Тэд ижилхэн тоглоомоор тоглож, адилхан ном уншиж, тэр ч бүү хэд таалагддаг хөвгүүд нь хүртэл төстэй байлаа. Тэд зуны цагт хамтдаа салхинд гарч, өвөл нь тэшүүрээр гулгана. Товчхондоо хэлэхэд хэлхээтэй юм шиг үргэлж цугтаа байх ажээ. Охид бүжгийн жинхэнэ хорхойтнууд... Энэ бүхэн тун таатай, зугаатай сонсогдож байгаа биз? Үнэхээр ч олон талаараа тийм байлаа. Гэвч тэдэнд ганцхан асуудал байсан нь бүгд хөршийнхөө нэгэн охинд атаархдаг явдал юм...

DK олж мэд! Умард болон өмнөд туйл ном нь туйлын тухай гайхалтай баримтууд, сонирхолтой гэрэл зургуудыг багтаасан төдийгүй нимгэн ч гэлээ өргөн агуулгатай ном юм.
Умард болоод Өмнөд туйлийн тухай олон сонирхолтой баримттай танилцаарай. Жишээ нь: Евроазиас умард туйлд нүүн очсон хүмүүс бол анхны туйл судлаачид төдийгүй тэндхийн анхны иргэд ажээ. Тэд ойролцоогоор НТӨ 2500 онд Умард туйлд хүрчээ. Гринландын нийт газар нутгийн 70 хувь мөсөн бүрхүүлтэй. Цагаан баавгай, туйлын үнэг зэрэг амьтад нь туйлын цаг уур, орчиндоо уусах мэт цагаан үс ноостой болж хувьсан өөрчлөгдсөн байдаг.
Нарнаас цацарсан, энгийн нүдээр харахын аргагүй өчүүхэн жижиг атомууд дэлхийн соронзон орон (дэлхийг тойрсон соронзон хүчний талбай)-д орж ирмэгцээ манай агаар мандлын хийн атомуудтай мөргөлдөж эмх замбараагүй хөдөлдөг юм. Энэхүү хөдөлгөөний эрчим гэрэл болж харагддагийг нь бид “Туйлын туяа” хэмээн нэрлэж хэвшжээ. Титаникийг живүүлсэн мөсөн уул Жакобшавн хэмээх мөсөн голоос тасарсан гэх мэт олон сонирхолтой баримтыг мэдэж аваарай.

Илүү ихийг олж мэдэцгээе!

"Олжмэд!'' цувралын ном тус бүрд мэдлэг сорих асуулт хариулт, он цагийн товчоон, агуу нээлтүүд, амьтад, ургамлын төрлүүдийг багтаасан зурган хүснэгт болон олж мэдсэн зүйлсээ бичих хуудас бий. Ой модонд ямар амьтад амьдардаг бол гэж сонирхож байсан уу? Эсвэл яагаад зарим модод өвөл болохоор навчсаа гөвдөг юм бол? 

Дэлхий дээрх хүчилтөрөгчийн хорин хувийг Амазоны ширэнгэн ой ялгаруулдаг. Дэлхийн шувуун төрлийн гучин гурван хувь нь Амазоны ширэнгэн ойд амьдардаг. Галд өртсөн ой мод 50-100 жилийн дараа шинээр ургаж шинэчлэгддэг. Нэг минутад тавин хөл бөмбөгийн талбайтай тэнцэхээр модыг өдөр бүр огтолж байгаа нь үнэхээр харамсмаар тоо баримт юм. Өнөө цагт эмчилгээнд хэрэглэж байгаа эмийн ургамлын 25 хувийг ширэнгэн ойгоос түүж ашигладаг. Нэг том мод дөрвөн хүний өдрийн хэрэглээний хүчилтөрөгчийг ялгаруулдаг. Хэрэв та модны тайрдастай таарвал тухайн мод хэдэн нас насалсныг тойргийнх нь тоогоор мэдэж болно. Ойролцоогоор 100 жилийн дараа ширэнгэн ой үгүй болох аюул нүүрлэж байгаа зэрэг олон сонирхолтой мэдээллийг энэхүү номоос олж уншаарай. 

Чулуун зэвсгийн үе нь хүн төрөлхтний түүхийн бараг дийлэнх үеийг хамрана. Археологчдийн малтан гаргасан эд өлгийн зүйлсэд үндэслэн бид чулуун зэвсгийн үеийн талаар мэдэж авдаг. Энд буй баримт, мэдээллийг мэдлэгийн сандаа нэмэрлэж найз нөхдөдөө ярьж өгөөрэй. Неандерталь хүмүүс хүйтэн агаарт амьсгалахад тохиромжтой том хамартай байжээ. Обсидиан чулуу бол дэлхий дээрх хамгийн хурц ирмэгтэй материал. Чулуун зэвсгийн үеийн хүмүүс обсидиан чулуу ашиглан маш хурц ирмэгтэй хутга хийдэг байв. Өнөөдөр ч гэсэн энэ чулуугаар хийсэн хутгаар нарийн мэс заслыг гүйцэтгэж байгаа гэх зэрэг олон мэдээллүүд энэ номд бий. 

Энэхүү номд хөгжилтэй баримт, гайхалтай зураг, асуултууд багтаасан бөгөөд чулуун зэвсгийн үе гэж хэдий үеийг хэлдэг, чулуун зэвсгийн үеийн хүмүүс хэрхэн, хаана амьдарч байсан, мөстлөгийн үеийн тухай, чулуун зэвсгийн үеийн амьтад, арслан зааны тухай, багаж хэрэгслээ хэрхэн урладаг, чоныг хэрхэн гаршуулсан, тэр үеийн хувцас, сүсэг бишрэл, агуйн сүг зураг, анхны фермерүүдийн тухай бүхнийг олж мэдээрэй. 

''Мэргэжилтэнтэй танилцана уу'' хэсгээс Лондон хотын музейн ажилтан Доктор Бекки Скотийн тухай уншаарай. Тэрээр Неандертал хүний судлалаар мэргэжсэн бөгөөд тэдний хэрэглэж байсан чулуун зэвсгийг нарийвчлан судлах замаар Английн суваг хавийн нутагт хэрхэн амьдарч байсныг нь илрүүлэхээр ажиллаж байгаа юм. Энэхүү ном нь түүхийн хичээлийн гарын авлага, мэргэжил сонгох, мэдлэгээ тэлэх зэрэг олон талын ач холбогдолтой.

Дэлхийн хамгийн өндөр уул юу вэ гэдгийг мэдэхийг хүсэж байсан уу? Эсвэл хамгийн том тивийг ч юм уу? 

Энэхүү номоос бидний одоо амьдарч буй дэлхий хэрхэн яаж бий болсон, юу юунаас тогтдог, ямар ямар амьтан ургамал байдаг зэргийг олж мэдэх боломжтой юм. Дэлхий дээрх халуун цөмөөс эхлээд түүний гадаргууг бүрхсэн уулс, цөл, далай хүртэл ямар бүтэцтэй болох, яагаад улирал солигддог, усны эргэлт хэрхэн ажилладаг, яагаад хүн ам маань өсөн нэмэгдэж байгааг өнгөт зураг дүрсний тусламжтайгаар ойлгоход хялбар аргаар тайлбарласан тун сонирхолтой ном юм.

Амьтад ном нь олон сонирхолтой баримт, зургуудыг багтаасан бөгөөд уг номоос амьтад гэж юу вэ, түүний дотор сээр нуруутан, хөхтөн амьтад хаана амьдардаг, шувууд, хэвлээр явагчид, хоёр нутагтан, загас, сээр нуруугүй амьтад, шавж болон амьдрах орчны төрлүүд, дасан зохицолт зэрэг олон зүйлийн талаар олж мэдээрэй. 

Манай дэлхий дээр сая сая төрлийн амьтад амьдардаг бөгөөд төрөл тус бүрийг зүйл хэмээн нэрлэнэ. Шоргоолжноос эхлээд заан хүртэлх бүх амьтдад цөөн хэдий ч адил төстэй зүйлс байдаг. Жишээ нь: нарны гэрлээс энерги авдаг ургамлаас бусад бүх амьтад амьд үлдэхийн тулд бусад амьд биетийг иддэг байна. Ургамал нүүж чаддаггүй байхад амьтад нэг газраас нөгөө рүү нүүдэллэдэг. 

“Мэргэжилтэнтэй танилцана уу” хэсгээс Оксфордын их сургуулийн дэргэдэх ''Зэрлэг Байгаль Хамгааллын Судалгааны Нэгдэл''-ийн захирал, профессор Дэвид Макдоналдын ярилцлагыг уншаарай. Түүний багийнхан дэлхий дээрх олон төрлийн амьтдыг судалдаг бөгөөд онцгойлон арслангийн талаар судалгаа хийдэг.

Шинжлэх ухааны ертөнц гайхамшигтай сонирхолтой зүйлсээр дүүрэн. Аянга цахилгаан яагаад цахилдаг, дэлхийн татах хүчний онолыг хэн анх нээснийг мэдмээр байна уу? Тэгвэл шинжлэх ухааны гайхамшигт нээлтүүдийн талаар танин мэдэж, мэдлэгээ сориорой. 

Энэхүү ном олон чухал нээлтүүдийг зураг болон товч тайлбаруудаар харуулсан бөгөөд хэн, хэзээ ямар нээлт хийснийг харуулах он цагийн товчоон, асуулт, хариултыг багтаасан юм. Тахиа өглөө яаж биднийг сэрээдгийг шинжлэх ухаан тайлбарлана. Тахианы хошуунаас гарсан дууны долгион агаараар дамжин чихэнд хүрнэ. Унтраалганы товчлуурыг дарснаар цахилгаан гүйдэл хэлхээгээр хэрхэн гүйж гэрэл хэрхэн асаахыг шинжлэх ухаан ойлгуулна. Хувцас биеийг хэрхэн дулаан байлгадгийг ч шинжлэх ухаан тайлбарладаг. Бид яагаад өдөр бүр хоол идэх ёстойг мөн л шинжлэх ухаан хэлж өгнө. Хөдлөх, өсөх, дулаацахад хэрэгтэй энерги, эрчмийг хоол тэжээл агуулдаг гэх мэт олон мэдээллүүд бий. 

"Мэргэжилтэнтэй танилцана уу" хэсгээс Их Британи улсын Лондонгийн эзэн хааны коллежийн материал судлалын эрдэмтэн Доктор Сьюз Кундутай хийсэн ярилцлагыг уншаарай.

Робот хэр хурдан гүйж чаддагийг чи мэдэх үү? Эсвэл хиймэл оюун ухаан гэж юу болохыг? 

21-р зуунд дэлхий шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж, бидний төсөөлж ч байгаагүй олон сонирхолтой нээлт хийгдэж, техник технологийн олон гайхалтай шинэ бүтээл бий болсоор байна. Үүний нэг бол яахын аргагүй робот билээ. Энэхүү номоор дамжуулан роботыг хэрхэн хийдэг вэ, хийхэд хэр хугацаа зарцуулах вэ, тэд хүмүүст яаж тусалдаг вэ, ирээдүйд роботууд яаж шинэчлэн өөрчлөгдөх вэ гэх мэт сонирхолтой асуултын хариултыг олж мэдэх болно. Хөгжилтэй асуулт хариулт, хамгийн сүүлийн үеийн мэдээ мэдээлэл, сонирхолтой зургаар дүүрэн тул хэнийг ч хэзээ ч уйдаахгүй.

Хүний бие номд эд эсээс эхлэн тархи хүртэл бие махбодын бүх зүйлийг багтаасан тул хүүхдүүдэд хүний бие хэрхэн ажилладаг талаар тодорхой ойлголт өгөх болно. 

Эхийн хэвлий дэх ургаас эхлээд насанд хүрсэн хүний биеийн ясны бүтцийг хүртэл тайлбарлаж өгсөн тул үнэхээр сонирхолтой биш гэж үү? Хүн хэрхэн таван мэдрэхүйгээ ашиглан мэдэрдэг, булчин шөрмөс гэж юу вэ, хоол боловсруулах эрхтэн тогтолцоо хэрхэн ажилладаг талаарх нарийн төвөгтэй ойлголтыг хүртэл хялбар аргаар өнгөт зураг дүрс, тодорхой баримт ашиглан тайлбарласан тул хэн ч уншсан амархан ойлгох болно.

Энэхүү гайхамшигт ном Хогвартсын Шидэт амьтан арчлах хичээлийн үндсэн гарын авлага болдог билээ. Харри Поттерын ертөнцөд алдарт Мажизоологич, аялагч Ньют Скамандер олон жил дэлхийг тойрон шидтэнүүдийн нэгэн адил маглуудаас далд оршдог олон араатан, гөрөөтөнг илрүүлэн судалсан хэмээн дурдагддаг. Харри Поттер зохиол дээр гардаг олон амьтдыг хаанаас олох, тэдэнтэй хэрхэн харьцах талаар үндсэн цуврал бүтээлүүдэд дурдагдаагүй нарийн мэдээллийг энэхүү номоос мэдэж аваарай.

Гайхамшигт амьтад ба тэдний оршдог газар номоос олсон орлогыг Комик Релийф болон Ж.К. Роулингийн олон улсын Люмос буяны байгууллагад хандивлах бөгөөд тэд ямар ч шидтэний хүч чадлаас давсан ид шидийг үзүүлэх болно. Хэрэв үүнийг мөнгөө зарцуулах хангалттай шалтгаан биш гэж бодож байвал мантикорын дайралтад өртөх үед хажуугаар тань өнгөрч таарсан шидтэнүүд танд туслаасай гэж найдах л үлдлээ.

Харри Поттер цуврал номд Шидтэн, шулмын Хогвартс сургуульд хичээлийн сурах бичиг болгон ашигладаг олон номууд дурдагддаг. Тэдний нэг нь “Квиддичийн бүх цаг үеийн түүх” хэмээх энэ ном билээ. Бодит ертөнцөд олон сая хүн хөл бөмбөг болон сагсан бөмбөг гэх мэт спортуудад шимтэн дурладгийн нэгэн адил Квиддич бол Харри Поттерын шидтэний ертөнцийн хамгийн олон үзэгч сонирхогчтой спорт тоглоом билээ. Энэ ном дээр үндсэн зохиолууд болон кино цувралд цухасхан дурдаад өнгөрсөн Квиддичийн талаарх бүхнийг дэлгэрэнгүйгээр өгүүлсэн юм.

Хэрэв та алтан снитч хаанаас гаралтай юм бол, Вигтауны Хэсүүлчидийн дээл дээр яагаад махны хутга байдаг юм бол хэмээн гайхаж байсан бол танд “Квиддичийн бүх цаг үеийн түүх” ном хариулт өгнө.

Энэхүү номын борлуулалтаас олсон орлогыг Комик Релийф болон Люмос санд хандивлах бөгөөд таны зарцуулсан мөнгийг сайн үйлсийн ажилд зориулах юм. Энэ үйл хэрэг нь Родерик Плумптон 1921 онд алтан снитчийг гурван секунд хагасын дотор барьж авснаас ч чухал явдал билээ.

Бидний ертөнцөд үлгэр домгийн арвин их цуглуулгыг өвлүүлэн үлдээсэн Ханс Кристиан Андерсен хэмээх агуу үлгэрч байдгийн адил шидтэний ертөнцийн Андерсен бол Туульч Бийдл билээ. Харри Поттер ба Үхлийн шүтээн номд Дамблдор нас барахаасаа өмнө эд хөрөнгөө хүмүүст гэрээслэн үлдээсэн юм. Энэ үед Хермиони Грейнжерт өөрийн “Туульч Бийдлийн үлгэрүүд” номоо үлдээдэг. Харин Хермиони, Харри, Рон гуравт энэ номоос олон нууцыг олж тайлан, эцэст нь харанхуйн эзнийг ялж чаддаг. Уншигч та Харри Поттерын ертөнцийн ид шидийн олон хууль, үлгэр домгийг энэ номоос мэдэж авах боломжтой.

Мөн энэхүү номыг Хермиони Грэйнжер эртний Рун бичгээс орчуулж, профессор Альбус Дамблдорын бичсэн тэмдэглэлийг Хогвартсын архивын зөвшөөрлөөр хавсаргаж оруулсан болно.

Бяцхан хунтайж энэ дэлхий дээр биш, бага гараг Б 216-д амьдардаг байжээ. Тэр гараг нь бургилж буй хоёр галт уул, сөнөсөн нэг галт уултай, бяцхан хунтайжаас арай томхон гараг билээ. Орчлон хорвоод цор ганц байдаг хэмээн итгэж, хайрлан хамгаалдаг цэцгээ орхиод гарсан тэрээр олон гарагаар аялаж ван ноён, худалдаачин, архичин, дэнлүү асаагч, газарзүйч зэрэг хүмүүстэй уулзаж, эцэст нь дэлхийд ирсэн ажээ. Энэ зохиол нь Антуан де Сэнт-Экзюперийн бусад зохиолуудтай огт адилгүй бөгөөд тэрээр тайлбар зургийг нь өөрөө зурсан байна. Зохиолын энгийн, ойлгомжтой дүрслэлийн цаана ёгт, гүн гүнзгий утга агуулга нуугдаж буй бөгөөд хар аяндаа өрөвдөх, хайрлан энэрэх сэтгэлийг төрүүлнэ.

“Пиппи Така Тукагийн оронд” Шведийн зохиолч Астрид Линдгрений хүүхдийн цуврал зохиолын гуравдугаар боть бөгөөд 1948 онд хэвлэгджээ. Өмнөх ботиудын нэгэн адил Ингрид Ванг Ниман номын зургийг зуржээ. Эхний хоёр цувралд, Шведийн жижигхэн тосгонд гэрийн тэжээмэл сармагчин, морь хоёрынхоо хамт амьдардаг есөн настай бяцхан охин Пиппигийн талаар, түүний гайхалтай түүхүүд, найзуудын хамтаар өнгөрүүлэх адал явдалт өдрүүд түүнчлэн ааваас нь захиа ирж байгаа тухай өгүүлдэг билээ. Харин цувралын сүүлийн номд буюу “Пиппи Така Тукагийн оронд” номд өмнөх цувралууд дээр гарсан үйл явдлаас хэсэг хугацааны дараах үе гардаг ба Пиппигийн аав ямар учраас халуун орны арлын хаанаар өргөмжлөгдсөн тухай ба Пиппиг аралдаа урьж, гүнжээр өргөмжлөх болсон тухай сонирхолтой түүхийг өгүүлж, Пиппи найзуудын хамт алс холын арлыг зорьж байгаа тухай гардаг.

Эхний номд Шведийн жижигхэн тосгонд гэрийн тэжээмэл сармагчин, морь хоёрынхоо хамт амьдардаг есөн настай бяцхан охины талаар болон түүний гайхалтай түүхүүдийг өгүүлдэг билээ. Харин Пиппи завиар аялсан нь хэмээх хоёрдугаар цуврал дээр Пиппи, Томми, Анника гэх хоёр найзын хамтаар хөгжилтэй зүйлс хийж, өөрийн ямар ч дүрэм журамд баригддаггүй чөлөөт ертөнцөд хэрхэн адал явдлыг бүтээж байгааг өгүүлдэг. Тэгтэл удаан хугацаанд эзгүй байсан Пиппигийн ааваас захиа ирснээр тэд Така Тукагийн орныг зорино.

Номд Шведийн жижигхэн тосгонд гэрийн тэжээмэл сармагчин, морь хоёрынхоо хамт амьдардаг есөн настай бяцхан охины талаар болон түүний гайхалтай түүхүүдийг өгүүлнэ. Пиппигийн гол эд хөрөнгө нь алтан зоосоор дүүрэн цүнх, төрөл бүрийн жижиг эрдэнэстэй олон шургуулга бүхий шүүгээ хоёр юм. Түүний аав нь далайчин бөгөөд ихэвчлэн эзгүй байдаг тул, охин хоолоо хийж, гэрээ цэвэрлэн, байшингаа засаж, тэжээмэл амьтдаа ч арчлан бүхнийг өөрөө бие даан хийж амьдардаг юм. Бүх насаараа аавынхаа хамт тэнгис далайгаар хэсүүчлэн амьдарсан Пиппи хэтэрхий эрх дураараа, хүмүүжилгүй гэмээр зантай. Тэр хөрш айлынхаа Томми, Анника хоёртой сайн найзууд бөгөөд тэдэнтэйгээ хамт өдөр бүрийг адал явдлаар дүүрэн өнгөрүүлдэг. 

Зохиолд Лалли хэмээх индиан охинд тохиолдсон хөгтэй, хөгжилтэй, уйтай олон олон адал явдлууд хөвөрдөг. Тэрээр нэг ном дээр бичсэн Морзын кодыг өдөр шөнөгүй цээжилдэг. Гэвч хожим энэ нь худал зохиомол зүйл болохыг мэднэ. Ингэснээр тэр томчуудад эргэлзэх бөгөөд ямагт өөрөө бүгдийг туршиж үнэн, худлыг мэдэхийг хичээнэ. Ингэх явцад аав ээж, багш нартайгаа үл ойлголцолд хүрдэг. Ийнхүү цаашид юу болохыг танд үлдээе. ... Хүний тархи анх сурсан зүйлээ хамгийн түрүүнд санадаг шүү дээ. Тиймээс ямарваа нэг үгийг анхнаасаа л дүрмийн алдаатай бичээд сурчихвал дараа нь тэр үгээ бичихдээ байнга эргэлздэг болчихдогтой л энэ бүхэн яг адилхан. Тиймээс би жинхэнэ Морзын кодыг эхнээс нь сурах гэж асар их цаг зарцуулсан даа...

Зохиолч номынхоо талаар, эхний удаа уншихад та энгийн нэгэн шидэт түүхийг олж харах ба хоёр дахиа уншвал тэрхүү үлгэрчилсэн зохиолын цаана нуусан миний гол санааг олох болно гэсэн байдаг. Хүн бүрийн дотор бага насны дурсамжууд, тухайн үеийн мэдрэмжүүд насан өөд болох хүртэл нь дотоод сэтгэлд нь нуугдаж байдаг учраас би хүүхдийн ном бичих дуртай гэж номын зохиогч өмнөх үгтээ бичжээ.

Аавыгаа нас барсны дараа ээжтэйгээ хоёулаа үлдсэн Юсуф хүү мөргөлд очих дургүй бөгөөд ихэс дээдсийг хүндэлдэггүй гэх шалтгаанаар өлсгөлөнгийн ирмэгт тулдаг. Ийнхүү тэд сүүлчийн хөрөнгө болох үнээгээ зарж хэдэн өдрийн өл залгуулахаар шийдэх боловч Юсуф шуналт хүний башир аргад хууртан мөнгөний оронд “шидэт үр” авч орхино. Үрийг газарт суулгахад, бусад мод шиг өөдөө биш уруугаа мод ургачихсан байх ажээ. Адал явдал цаашид улам сонирхолтойгоор үргэлжлэх болно.

Начо хэмээх Испани хүү дэлхийн хоёрдугаар дайны үед аялан тоглолт хийж яваад гэртээ харих аргагүй болж Австрали тивд бүрмөсөн үлдсэн Венийн найрал дууч хөвгүүдийн тухай тэр дундаа Густав хэмээх хүүгийн сэтгэл догдлом түүхийг олж сонсоно.

Густав аялах бас дуулах дуртай, 1938 онд 10 настайдаа тэр аль хэдийн алдартай болсон байлаа. Учир нь тэр ''Венийн найрал дууч хөвгүүд''-ийн нэг байсан юм. Дэлхийг тойрч, урт удаан хугацаагаар аялан тоглолт хийж явсан хөвгүүд дайны улмаас эх орондоо буцах аргагүй болж Австралид үлдэн, үрчлэгддэг. Густав 20 жилийн дараа хуримаа хийхдээ л гэр бүлийнхэнтэйгээ ахин уулзана. Олон жилийн дараа Мадридад амьдардаг Начо хүү энэ түүхийг санамсаргүй олж сонсоно. Начо ч бас дуу хөгжимд хайртай, өөр хотод нүүж ирээд удаагүй болохоор найз нөхөдгүй ганцаардана. Ээж нь түүнд дууч шувуу бэлэглэж Начо шувуундаа хэрхэн дуулахыг зааж өгснөөр ганцаардахаа больж, найз нөхөдтэй ч болно. Төмөр торон доторх дууч бяцхан шувуу Амадеус болон түүнтэй адил ганцаардан гуних Начогийн зан байдлаас уншигчид зарим үед хүмүүс бид гадаад ертөнцөөс өөрийгөө тусгаарлан, эргэн тойрнынхноо өөрийн таамгаар дүгнэж, өрөөсгөл бодолдоо хүлэгдэж байдгийг олж харах болно. Густавын түүхийг сонссоноор Начо аливаа зүйлийг гүн гүнзгий, өргөн хүрээтэй харж, дотоод зөрчлөөсөө чөлөөлөгдөж чадна. Тэднийхээр байнга зочлон ирэх Эле эгчийгээ уйтгартай, залхмаар хөгшин хэмээн түвэгшээж байсан нь ч өөрчлөгдөж, Густавын тухай сонссоноор өнгөрсөн цаг хугацаагаар аялаж, энэ настай эмэгтэйн дотоод сэтгэлийн сайхныг бишрэх болно. Далан жилийн тэртээ нэгэн хөвгүүнд тохиолдсон хэрэг явдлаас орчин цагийн өөр нэгэн хөвгүүн өөрийгөө нээж харах түлхүүрийг олох юм. Гучаад оны үеийн Венийн дууч хөвгүүдийн түүхээс сэдэвлэн басхүү австричуудын соёл, олон үнэтэй санаагаар баяжуулан, өнгөрсөн ба одоо цагийн үйл явдлыг хэлхэн бичихдээ хэн нэгний түүх өөр нэг хүнд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг энэ зохиол харуулжээ. Түүнчлэн төрж өссөн орчин ахуйгаасаа салж, холдсон хэн бүхэнд тохиолддог бэрхшээлийн тухай, нөхөрлөл, хөгжим тэр дундаа найрал дуучид хамтын хүч чармайлтаар нэг хүн мэт болдог тухай ч өгүүлжээ. Австралийн үндэсний музейд ''Венийн Дууч хөвгүүд''-д зориулсан танхим одоо ч бий. Хөгжим, хүүхэд нас тэднийг холбож Начо нас дээр гарсан Густавд захидал бичнэ... Гайхалтай басхүү сэтгэл шимшрэм бодит түүхээс сэдэвлэн бичсэн, усан будгийн зургуудтай энэхүү номыг уншаарай.

Александр Грин нь хүүхэд залуучуудыг мөрөөдөл, итгэлээр жигүүрлэн үүндээ хүрэх урам зоригт хөтөлсөн бүтээлүүд туурвисан билээ. Зохиолчийн мэндэлсний 120 жилийн ойгоор ОХУ-ын зохиолчдын эвлэл Киров, Слободов хотуудын захиргаатай хамтран Александр Гриний нэрэмжит 'Утга зохиолын шагнал'-ыг бий болгон, 2000 оноос хойш жил бүр шагнадаг болжээ. ...Охин нэг байшингийн дээврээс нөгөө рүү санаандгүй харж байтал гудамжны харалдаа харагдах тэнгисийн хэсэгхэн цэнхэр завсарт аранзал улаан дарвуултай цав цагаан онгоц байх нь түүний нүдэнд тусав. Гэнэтхэн зүрх нь толгой эргэтэл булгилж, хөөрч баярласандаа нулимс нь урсан гарах тэр агшинд огло үсрэн босов. Энэ үед 'Секрет' хөлөг зүүн хажуугаараа эрэг даган явсаар багавтар хошууг тойрч байв. Аранзал өнгөт торгон гал дор байх цасан цагаахан тавцангаас нь зөөлөн ая эгшиглэн хөх ёроолтой уусан нийлэх аж...

Зохиогч Анна Сьюэлл 12 настайгаасаа ажилчдын хүүхдүүдэд ном уншиж өгдөг байжээ. Тэрээр 'Хилэн хар' зохиолоо долоон жилийн турш бичсэн билээ. Тэрбээр нэгэн өдрийн тэмдэглэлдээ 'Амьтдыг хайрлах, тэдэнд чин сэтгэлээсээ хандах тийм л хандлагыг хүмүүст сэргээж өгөх гэсэндээ би нэг бяцхан түүх зохиолоо' гэж бичсэн нь бий. 'Хилэн хар' ном хэвлэгдэн гарсны дараа Англид морьдыг асрах, амраах байр хүртэл олноор байгуулагдаж байжээ. Бөртвикийн эдлэнд төрж өссөнөөс хойш сэтгэл хөдлөм, бартаат амьдралыг туулж, олон эзэнтэй учирсны эцэст өөрийн эдлэндээ буцаж ирсэн Хилэн хар морины сонирхолтой түүхийг энэхүү номоос шимтэн уншаарай.

Италийн зохиолч Карло Лоренци 1883 онд Пиноккио гэх модон хүүд тохиолдсон сонирхолтой зохиолыг туурвижээ. Харин 1940 онд Диснейленд компани хүүхэлдэйн кино болгож дэлгэцнээ гаргаснаар олноо илүү алдаршсан билээ. Тиймээс дэлхийн мянга мянган хүүхдийн гэлтгүй нас насны хүмүүсийн хамгийн их сэтгэлд хоногшсон хайртай зохиол нь болж чадсан юм.

Жеппетто хэмээх худалдаачин, найз Антионогоос нэгэн ярьдаг хэрчим авч түүгээрээ модон хүүхэлдэй урладаг билээ. Тэгээд түүнийг өөрийн төрсөн хүү мэт санаж Пиноккио хэмээх нэр хайрлажээ. Гэтэл тэрээр маш сахилгагүй, эрдэм ном сурах тун дургүй. Хамгийн сонирхолтой нь Пиноккио худал хэлэх болгонд түүний модон хамар сунаж урт болдог байв. Даанч тэрээр байнга худал хэлж, үргэлж л хэрэг төвөг тарина. Харин Пиноккио сайн хүүхэд болохыг хэчнээн хүссэн ч чадахгүй байдаг. Бүгд л өөрөөс нь хулгайлж, хумслан эсвэл хуурч мэхлэн, барьцаалж, эсвэл илжиг болгон хувиргахаар шийдсэн дэлхий ертөнцөд тэрээр амьдарна. Тааралдсан хүн бүр ийм жигшмээр зан гаргаж байхад, хүүхэлдэйн жаал сайн хүү болох боломжгүй байгаад гайхаад байх зүйл үгүй.
Ийнхүү модон хүү олон сонирхолтой адал явдлыг туулсаар эцэс сүүлд нь түүнд юу тохиолдох бол? Тэрээр сахилгагүй модон хүү хэвээрээ үлдэх болов уу, яах бол. Энэ сонирхолтой номыг та хүүхдэдээ авч өгөн түүнийг Пиноккиотой хамт дүүрэн адал явдлаар аялуулаарай. Энэхүү зохиолыг уншсанаар таны хүүхэд үнэнч шударга байдал, хайр энэрэл, эр зоригийн талаар суралцах болно.

Чарльз Лютвидж Доджсон буюу Льюис Кэрролл нь Английн хойд хэсэгт, Дэйрсбури хотын нэгэн жижигхэн тосгон болох Чеширт мэндэлжээ.
Чарльз өөрийн жинхэнэ нэрээрээ маш олон математикийн холбогдолтой номууд бичжээ.. Харин Льюис Кэрролл нэрээрээ хүүхдүүдэд зориулж, уран зохиол, яруу найргийн олон бүтээл хэвлүүлсэн юм. Гэсэн ч Алиса гайхамшгийн оронд (1865), түүний үргэлжлэл болон гарсан Алиса толин дотор (1872) номууд нь олонд илүү танигдсан юм.…Алис хэдэн хором амаа жимийж, ярихын оронд энэ улсыг сониучирхан эргэн тойрноо ажлаа. Магадгүй хамгийн сонирхолтой улс оронд ирчихсэн мэт санагдав. Энд улсад тоо томшгүй олон жижиг горхи нэг талаас нөгөө тал руу шугам татчихсан юм шиг шув шулуун урсах ажээ. Харин голын хоорондох ногоон зүлэг шоо дөрвөлжин хуваагдсан байх бөгөөд булан бүр нь жижигхэн горхитой нийлсэн байлаа.
- Энэ чинь яг л асар том шатрын хөлөг шиг харагдаж байна шүү дээ! гэж Алис хөөрөн дуу алдав.

Жирийн л нэгэн зуны өдрийн үд дунд Алиса туулай нүхээр доош бууснаар ер бусын адал явдал нь эхэлнэ. Хачин сонин дүрүүдээр дүүрэн хачирхалтай ертөнцөд, тэрээр халаасны цаг барьсан туулай, инээвхийлэх мууртай уулзаж, галзуу цайллагаар зочлон, айдас төрүүлэм Бундангийн хатантай хамт модон бөөрөнцөг тоглоно! Тэдний энэ жигтэй, гайхамшигт үлгэрийн ертөнцөд төөрөлдсөн Алиса гэр лүүгээ буцах замаа хэрхэн олох вэ хэмээн бодлогоширч эхлэх ажээ...

Дөрвөн зуун жилийн өмнө Лондоны ядуусын хороололд орших Ховдогчуудын гудамжны хогийн хашааны Том гэдэг гуйлгачин хүү ховорхон аз завшаанаар Англи гүрний эзэн хаан болж, харин ширээ залгамжлах сүр жавхлант жонон VI Эдуард осол ташаагаар хааны ордны гадна гэнэт хаягдаж хэнд ч үл тоогдох тэнэмэл гуйлгачин болсон хөгтэй сонин явдлын тухай энэ номд өгүүлжээ. Сайхан, муухай бас харгис, энэрэнгүй хоёр энэ амьдралд яаж зэрэгцэн оршиж болдгийг уг номд Том Кенти, Эдуард Теодор хоёрын дүрээр харуулжээ. Ядуу гэр бүлд төрсөн Том Кенти өөртэй нь усны дусал мэт адилхан төрсөн ханхүү хорвоо дээр байдаг гэж төсөөлөө ч үгүй явжээ. Ноорхой хувцас өмсөн, гуйлга гуйдаг Том хүү жинхэнээсээ ханхүүг үзэх юм сан, цэвэр сайхан хувцас өмсөх сөн гэж мөрөөддөг байсан нь хувь заяаны тохиолоор биелжээ. Ханхүү Эдуард, ядуу хүү Том хоёр санамсаргүй танилцан улмаар хүүхдийн гэнэн зангаар хувцсаа солин өмссөнөөс болж тэдний хувь заяа ч солигддог. Ингээд Том Кенти хааны ордонд олон адал явдалтай учирч харин ханхүү Эдуард тэнэмэл гуйлгачны хэцүү амьдралыг туулах болдог билээ.

"Нисдэг анги" зохиолыг Германы алдарт хүүхдийн зохиолч Эрих Кестер 19933 онд бичжээ.
Зохиолд сургуулийнхаа дотуур байранд амьдардаг хэсэг найзуудын зул сарын баярын өмнөхөн өрнөсөн хөгжилтэй, адал явдлаар дүүрэн, баяр гунигтай үйл явлуудыг тусгажээ. "Нисдэг анги" хэмээх жүжгийн зохиолыг бичсэн өнчин хүү Жонни Тротц, үргэлж өлсөж явдаг Маттиас Зельбман, өөрийгөө бусдад батлахыг үргэлж хүсдэг Ули фон Зиммерн, ядуу айлын хүү Мартин Талер бас ааш муутай ч сайхан сэтгэлтэй тэдний багш болоод нууцлаг "Тамхи татдаггүй"-н талаар энэ номд гарна.

Зохиолч Рожер Ланслин Грийн нь 1919 онд Их Британийн Норфолк мужийн Норвич хотод мэндэлжээ. Тэрээр “Трой хотын үлгэр”, “Эртний египетийн үлгэрүүд”, “Грекийн баатруудын үлгэрүүд”, “Артур хаан ба дугуй ширээний хүлэг баатрууд” зэрэг эртний үлгэр домог, туульсын олон ном бүтээл гаргасан юм. Та бүхэндээ хүргэж буй энэ ном нь Английн ард түмэнд олон зуун жилийн турш амнаас ам дамжин, шударга ёс, эрэлхэг баатарлагийн жишээ болж олон янзын үлгэр домогт мөнхөрсөн сайн эрийн түүх билээ.

...Ингээд харанхуй ойд ууль шувууны дуу хадаж, тэртээ хол нэгэн чоно улих зуур онгон зэлүүд ойн цоорхойд, тэд бүгд сөхөрч суугаад, тангаргаа өргөлөө. Хэдийгээр тэд хууль зөрчсөн, оргож зайлсан гэмтнүүд ч гэлээ амлалт өчиг нь ариун бөгөөд үнэн байжээ. Саксончууд булаан эзлэгч, дарлан мөлжигчид байсан тэр цаг үед, Артур хааны ширээнд заларч асан язгууртан хүлэг баатар ч тэдний дунд байв.

Германы зохиолч Эрих Кэстнерийг алдаршуулсан энэхүү хүүхдэд зориулсан анхны детектив роман анх 1929 онд хэвлэгдсэн бөгөөд өдгөө дэлхийн 60 хэлнээ орчуулагджээ.

Энэ романд ёс суртахууны сургаалыг ил тод тулгалгүйгээр, дүрүүдийн үйл хэргээр дамжуулан харуулсан нь гайхалтай.

Үйл явдал нь гоёчилж зассан уран зөгнөлийн орчинд бус, тухайн үеийн Берлин хотын орчинд, амьдралд байх бодит дүрүүдийн талаар өгүүлдэг нь энэ романыг тухайн цаг үед бичигдсэн бусад хүүхдийн зохиолуудаас онцгойруулдаг.

Эмээ дээрээ зочлохоор галт тэргээр явах үедээ ээжийнхээ эмээдээ өгөөрэй гэсэн мөнгийг хулгайд алдсан Эмил хүүгийн хэрхэн хулгайчийг барьсан тухай адал явдалт сэтгэл хөдөлгөм түүх билээ. Тэрээр хэрхэн бусад хүүхэдтэй нэгдэж, ямар зам туулан мөнгөө олж авсныг уншигч та бүхэнд үлдээе.

Тэр чигтээ дүрслэгдсэн зургаараа түүхээ хүүрнэх энэхүү ном 2007 онд Америкийн хамгийн өвөрмөц зурагт номд олгогддог Калдекоттын шагналын эзэн болж байсан билээ.

Хүүхдийн уран төсөөлөлд хязгаар үгүй. Тэр чанарыг нь улам өрдөх энэ зурагт номыг ээж аав, асран хамгаалагч та бүгд өөрсдийн хүссэнээр хүүрнэн өгүүлээрэй. Гол дүрүүдэд нэр өгөөд харагдах зураглалд хүссэн түүхээ зохион ярьж өгөх боломжтой.

Шинэ жилийн сэдэвтэй гацуурын чимэглэл, цаасан тоглоом, хөлөгт тоглоом, стикертэй бүтээлч ном.

Тус номын онцлог нь:

❄️ цаасан чимэглэл
❄️ ой тогтоолтын тоглоом
❄️ хөлөгт тоглоом гэх мэт хүүхдийн анхаарлыг төвлөрүүлэх, гарын жижиг булчингуудыг хөгжүүлэх дасгал ажлуудтай бөгөөд олон төрлийн стикертэй.

4-с дээш насны хүүхдүүдэд тохиромжтой.

❄️ Энэхүү бүтээлч номын онцлох давуу тал нь урлалдаа ашиглах цаасыг номноос маш хялбараар салгахад зориулсан нугалаастай. Тус нугалаасын дагуу салгаад бүтээлээ хийх учраас ном урагдахгүй, саглагар цаас үлдэхгүй.

“Happy Halloween” бүтээлч ном нь:
🎃цаасан чимэглэл
🎃ой тогтоолтын тоглоом
🎃хөлөгт тоглоом гэх мэт хүүхдийг завгүй байлгах, анхаарлыг төвлөрүүлэх, гарын жижиг булчингуудийг хөгжүүлэх дасгал ажлуудтай бөгөөд олон төрлийн стикертэй.

4-с дээш насны хүүхдүүдэд тохиромжтой.

🎃 KidzNest-ээс эрхлэн гаргадаг бүтээлч номын онцлох давуу тал нь урлалдаа ашиглах цаасыг номноос маш хялбараар салгахад зориулсан нугалаастай. Тус нугалаасын дагуу салгаад бүтээлээ хийх учраас ном урагдахгүй, саглагар цаас үлдэхгүй.

KidzNest-ээс эрхлэн гаргадаг бүтээлч номнууд нь хүүхдийг дэлгэцээс хөндийрүүлэн бүтээлчээр ажиллах зорилготой.

Тус ном нь:
🌙 цаасан чимэглэл
🌙 ой тогтоолтын тоглоом
🌙сар шинийн мэндчилгээ гэх мэт хүүхдийг завгүй байлгах, анхаарлыг төвлөрүүлэх, гарын жижиг булчингуудийг хөгжүүлэх дасгал ажлуудтай бөгөөд олон төрлийн стикертэй.

4-с дээш насны хүүхдүүдэд тохиромжтой.

🌙 Эл номын онцлох давуу тал нь урлалдаа ашиглах цаасыг номноос маш хялбараар салгахад зориулсан нугалаастай. Тус нугалаасын дагуу салгаад бүтээлээ хийх учраас ном урагдахгүй, саглагар цаас үлдэхгүй.

Хүүхдүүдийн цагаан сарын гарын бэлгэнд өгөхөд тохиромжтой.

Энэхүү ном нь Хүүхдийн эрхийн тухай конвенцод заасан хүүхдийн эрхийг таниулах зорилготой дасгал ажил, хөлөгт тоглоом, стикертэй бүтээлч ном юм.

Тус номын онцлог нь:

🍭 цаасан чимэглэл
🍭 ой тогтоолтын тоглоом
🍭хөлөгт тоглоом гэх мэт хүүхдийн анхаарлыг төвлөрүүлэх, гарын жижиг булчингуудыг хөгжүүлэх дасгал ажлуудтай бөгөөд олон төрлийн стикертэй.

4-с дээш насны хүүхдүүдэд тохиромжтой.

🍭 Энэхүү бүтээлч номын онцлох давуу тал нь урлалдаа ашиглах цаасыг номноос маш хялбараар салгахад зориулсан нугалаастай. Тус нугалаасын дагуу салгаад бүтээлээ хийх учраас ном урагдахгүй, саглагар цаас үлдэхгүй.

Макс хүү ээжийгээ шалсаар дэлгүүр хамт явах ч удалгүй залхаж ядарна. Ээж нь тоглоомын талбайд танил хүүхдүүдтэй нь хамт орхисны дараахан бороо орж эхлэв. Хүү ганцаар үлдэж, жиндэж уйлна. Энэ үеэр зүс таних төдий нэг ах дөхөж ирэн “гэрт чинь хүргээд өгье, машинд суугаач” гэнэ. Макс хүү хариуд нь юу гэж хэлэх бол?

...

Бага насны хүүхдүүдийг зоригжуулах өгүүллэгүүд

Словенийн алдартай хүүхдийн зохиолч, зураач Андрэа Пэкларын "Сар бид хоёр" үлгэр уншигч хүүхдүүдийн гар дээр очиж байна. Үдэш бүр хүүхдийг тань алсаас бүүвэйлэх сар, охин хоёр юуг шивнэнэ вэ? Сартай найзалбал, шөнө ер уйдахгүй. Нуугдаж тоглоно, эсвэл хамтдаа од тоолно. Хэрэв нойр хүрээд унтчихвал сар бүх л шөнө дэргэд чинь хамгаалж хононо. Уг бүтээл 2015 орнд Солонгосын хүүхдийн номын зургийн Нами уралдаанаас шагнал хүртсэн бөгөөд хятад, итали хэлээр хэвлэгдсэн гарсан. .

Хожад нэг хөрш байж. Тэд дундаа нэг цэцэрлэгтэй юмсанжээ. Тийм болохоор хөрш нь Хожагийнд хэн ирсэн, хэн явсныг андахгүй сайн мэддэг байв. Хожа хармч хөршөө хэрхэн мадалсныг энэхүү үлгэрээс уншаарай...

Энэ дэлхийг бид таньж амжаагүй  ид шидийн газар газар байх үеийн  нэгэн гайхалтай аяллын түүхийг та бүхэнтэй хуваалцъя. Аялагч, адал явдал хайгч Марко Пологийн алс холын Дорнын улсад аялсан түүх долоон зууны туршид бидний сонирхлыг татсаар ирсэн шүү дээ. Онгон байгаль, нууцлаг газрууд, жирийн ард иргэд хийгээд тэдний дадал зуршил, их хаадын ордны тансаг амьдрал гээд түүхэн аяллын тэмдэглэлийг үлгэр хэлбэрээр уншвал үнэхээр шимтэм сайхан байх нь лавтай. Венецийн худалдаачны  Дорнын нууцлаг оронд аялсан түүхийг бид ахин дахин ярьсан ч уйдамгүй. 

Надад нэг хөрш бий. Энэ жил 12 настай, нэрийг нь Толгойгүй гэдэг. Түүнийг Толгойгүй гэж дууддаг ч хүн нь бол өөрөө толгойтой. Толгой нь харин ч бүр том ба нүд, чих, ам, хамар бүгд л бий. Тэр бас хичээлдээ ч сайн, яасан ч толгойгүй байх учиргүй. Гэвч бүгд түүнийг толгойгүй гэж дууддагийн учир нь тэр юу ч санадаггүй, хоосон гэмээр толгойтой.
Энэ хүүхэд үргэлж л манай гэрээр орж гарна. Нэг өдөр тэр баахан тоглож явсных нь дараа би дөнгөж хаалгаа хаангуут л “пад, пад, пад” хийтэл гадаах хаалга нүдэв. Хаалгаа нээгээд харвал өнөөх толгойгүй нөхөр зогсож байна.
- Уучлаарай, би цүнхээ мартчихлаа гэж хэлээд малгай, бээлийгээ тайлангаа өрөөнд орж цүнхээ хайв. Цүнхээ олж аваад гарлаа. Намайг дөнгөж хаалгаа хаав уу үгүй юу эргээд “пад, пад, пад” хаалга нүдэв. Нээгээд харвал өнөөх нөхөр:
- Уучлаарай, малгайгаа мартчихаж.
Тэр өрөөнөөс малгайгаа олоод явлаа. Дөнгөж хаалгаа хаав уу үгүй юу дахиад л хаалга нүдэх нь тэр ээ. Энэ удаад би хаалгаа нээгээд хэн байна ч гэж харалгүйгээр бээлийг нь өгөөд:
- Толгойгүй нөхөр минь, бээлийгээ ав.
Тэгээд би өрөөндөө ороод хартал толгойгүй нөхрийн цүнх нь байх нь тэр. Мэдээж малгайгаа авахаар ирэхдээ цүнхээ мартаж орхисон байх нь.

Роалд Дал бол тагнуулч, байлдааны сөнөөгч онгоцны нисгэгч, шоколадны судлаач, эм бүтээгч хүн байв. Тэрээр Чарли ба шоколадны хаан, Матилда, Үлэмж биетэн гэхчлэн олон гайхалтай түүхүүдийг зохиогч юм. Дэлхийн хамгийн шилдэг түүх хүүрнэгч хэмээх алдраа өнөө хэр хадгалсаар буй.

Аварга матар өдрийн хоолонд юу зооглохоо бодож байна. Голынхоо хамгийн шуналтай, энэ өөдгүй матар ямар нэгэн шүүслэг, амттай зүйл идэхийг хүсжээ. Хурц шүднүүд нь наранд хутганы ир мэт гялбах бөгөөд цаг өнгөрөх тусам матар улам их өлсөж байна гэнэ. Энэ зальт адгуус гэхдээ юу ховдоглон идэх бол? болгоомжлоорой. Матар чамтай тун адилхан хэн нэгнийг хайж явна…

"Анир" төсөл нь монголын уран зөгнөлт бүтээлүүдийн өвийг нэгээр нэмж, хүүхэд залуусын сэтгэхүйг тэлэх зорилготой бүх насныхан унших боломжтой цуврал комик ном юм.

Энэхүү комик номд гарч буй шидэт ертөнцөд хүн төрөлхтөн онцгой хүчийг эзэмшдэг хэдий ч, эрх мэдэл, эд баялгийн төлөө хөнөөлдөн байлдах аж. Хаан ширээний төлөөх тэмцэлд аргагүй эрхэнд татагдан орсон Анир гүнж төрт улсаа тэгшитгэж өөрийн ертөнцөд энх тайвныг эргүүлэн авчирч чадах болов уу?

Зүүд мөрөөдөлд нэвтрэн орох, алсын газрыг алган дээрээ буулгасан мэт шинжих, ирээдүйд болох зүйлсийг зөгнөн харах гээд ер бусын хүчтэнүүд орших ертөнцөд тавтай морилно уу. Манай комикийн баатруудтай хамт аялах ер бусын аялалд уншигч таныг урьж байна.

Математиктаа тааруу Ник хүү гэрийн даалгавраа хийхээр түүртэж буйгаар ном эхэлнэ. Гэвч удалгүй хачирхалтай аялалд гарах нь тэр.

Зохиолд өрнөх адалд явдлаар дүүрэн аяллаар дамжуулан Ник, ягаан муур хоёрын хамт цэнхэр гүзээлзгэнэ, Тооны Вант Улсын гүнж, Цагаан Толгойн Вант улсын үсэгтэй уулзаж, тулгарсан бэрхшээлээ хэрхэн давахыг олж мэдээрэй.

Уг ном уншигч хүүхдийн төсөөлөн бодох чадварыг идэвхжүүлэн, эх хэлний үнэ цэнийг ойлгуулах бөгөөд сурах нь зугаатай хийгээд шаардлагатай үйл гэдгийг хүүхдэд тун энгийнээр ойлгуулах болно.

Виктор Франкенштейн амьдрал хэрхэн бүтээгдсэнийг олж мэдэх гэсэн хүсэлд автжээ. Аянга цахилгаан түүний туршилтад амьдрал авчрах учиртай. Виктор өөрийн бүтээсэн найман тохой, шар арьстай, үхээнц нүдтэй “амьтан”-ыг мангас гэдгийг тэр дороо ухаарав. Виктор амьдралыг амжилттай бүтээсэн боловч одоо түүний бүтээл нь өөрийн гэсэн хүсэл тэмүүлэлтэй болсон бөгөөд энэ асуудлаас гарах ганц гарц нь үхэл байж мэдэх юм.

Жонатан Харкерын Румын улс дахь энэ томилолт жирийн нэгэн аялал болох ёстой байв. Гэвч түүний очсон Дракулагийн цайз нууцлаг зүйлсээр дүүрэн. Төөрдөг байшин шиг асар том мөртөө эзэн нь зөвхөн шөнийн харанхуйд гарч ирдэг, харин өдөр нь хүйтэн хонгилд гүн нойронд автан унтдаг байв! Жонатан Англи руу буцахыг маш их хүссэн ч эхлээд цайзаас чимээгүйхэн зугтаж, гүн Дракула дагахгүй байгаасай гэж залбирах хэрэгтэй.

7-оос дээш насны хүүхдэд зориулан хялбаршуулж, зургаар баяжуулсан хувилбар.

Нэгэн цагт их сургуулийнхаа хамгийн авьяаслаг оюутан байсан Раскольников амьдрал нь яаж яаваад ийм өрөвдөлтэй болсныг өөрөө ч ойлгохгүй байлаа. Амьдралаа эргүүлэн сайжруулахыг хүссэн тэрээр аймшигтай үйлдэл хийжээ.

Гэвч цөхрөнгөө барсан ээж, дүү хоёр нь түүн дээр ирж, хатуухан цагдаагийн мөрдөгч хийсэн хэргийг нь шиншилж эхлэхэд Раскольников эцсийн эцэст түүний зовлон зүдүүр дуусахгүй ч байж магадгүй юм гэдгийг гадарлажээ...

Гэмт үйлдээ харамсах гэмшил, гэмт хэргийн ял шийтгэлийн аль нь түүнд хүнд байх бол?

Америк. 1960-аад он. Рут охины хамгийн дуртай зүйл бол “САНСАР ОГТОРГУЙ”. Хуучин ферм дээр хорон санаатай авга эгчтэйгээ хамт амьдардаг Рут шөнө бүр дурангаараа оддыг харж, илүү сонирхолтой амьдралыг мөрөөддөг билээ. Нэг шөнө Рут тэнгэрт ямар нэгэн зүйл дүрэлзэж байхыг олж харлаа. Яг л нисдэг таваг шиг харагдах зүйл! Тэр зүүдэлж байна уу...

“Гангста эмээ”, “Даашинзтай хөлбөмбөгчид”, “Тэрбумтан хүү” зэрэг зохиолоороо бидний танил болсон Дэвид Воллиамсын хамгийн сүүлийн үеийн хит болох “Сансрын хүү”-тэй хамт мартагдашгүй аялалд гараарай!

Хотхоныг түнэр харанхуй нөмөрчээ. Хүүхдүүд унтахдаа унасан шүдээ дэрэн доор хийж орхиод, шүдний дагина ирж оронд нь зоос үлдээхийг хүлээн сэрвэлзэн хэвтсээр гүн нойронд автана. Гэвч шөнө дунд ер бусын аймшигт зүйл тохиолдох болов...

Шөнө дөлөөр ямар нэгэн амьтан тэдний өрөөнд орж ирэн, өнөөх шүдийг нь ухасхийн шүүрч, жихүүдэс хүргэм дуугарах нь буг чөтгөр амилах мэт. Гэвч энэ нь ямар амьтан байсныг хэн ч үл мэднэ. Харин өглөө сэрэхэд дэрэн доор нь түм буман үхсэн нялцгай биетэн язганаж, амьд аалзнууд арваганах үнэхээр ой гутам.

Хүүхдүүдийн өрөөнд юу гээч үл үзэгдэгч амьтан сэмхэн орсон хийгээд түүнд шинэхэн унасан шүд ямар хэрэгтэйг хэн ч үл мэднэ.

Бен бол итгэмээргүй, адал сонин явдалтай учирсан жирийн л нэг арван хоёртой хүү билээ. Бен хар муур хочит эмээтэйгээ хамтран Лондоны цамхгаас хаан ширээний эрдэнэсүүдийг бараг л хулгайлсан түүхтэй. Гэхдээ хил дамнан эрдэнийн чулуу хулгайлж явдаг үе нь хэдийн өнгөрч, өдгөө хүсэл мөрөөдлөө биелүүлж сан технигч болохоор зүтгэж яваа аж.
Гэтэл түүний өөд болсон эмээтэй нь тун адилхан арга барил бүхий хэн нэгэн хулгайч хааны ордны хамаг л үнэтэй цайтай эрдэнэсийг хулгайлан улс орон даяар шуугиан тарих нь тэр. Үүний зэрэгцээ нууцлаг хар муур Бенд үзэгдэх боллоо.
Тэр энэ бүхний учрыг хэрхэн олох бол?

Анх 2011 онд хэвлэгдэж, 2013 онд дэлгэцийн бүтээл болсон билээ. Эмээ, өвөөгөө үргэлжид хөгшин байсан мэтээр бодож тэднийгээ уйтгартай, хоцрогдсон гэх хүүхдүүдийн ойлголтод хариу өгсөн томоохон бүтээл юм. Номын агуулгын хувьд, Бен хэмээх хүү баасан гараг бүрд эмээгийндээ үлддэг. Тэрээр үргэлжид байцайтай хоол иддэг, нүдний шил, буурал үс гээд эмээ нарын сонгодог жишээ болсон эмээгээ нэгэн хэвийн уйтгартай гэж боддог байлаа. Тиймээс эмээтэйгээ байх тун дургүй. Гэвч нэг л өдөр тэрээр эмээгээ өөр шиг нь хүүхэд байсан, тэр бүү хэл маш олон нууцлаг хэргийн эзэн гэдгийг мэднэ. Эндээс л Бен эмээгээ өөрөөр харж, илүү дотно байхыг чухалчилдаг. Цаашид Бен эмээтэйгээ ямар олон адал явдал эхлүүлснийг уншигч танд үлдээе. Зохиолч тун хошин өнгө аясаар хүний сэтгэлийн нарийн нандин мэдрэмжүүдийг илэрхийлсэн тул уншигч таныг ер уйдаахгүй.

Даашинзтай хөл бөмбөгчид, Гангста эмээ гэсэн номуудаараа бидэнтэй нэгэнт танил болсон Воллиамсын уг бүтээл 2012 онд гарсан даруйдаа олон өсвөр үеийнхнийг байлдаг дагуулсан төдийгүй тэр чинээгээрээ хамгийн борлуулалт өндөртэй хүүхдийн номын нэг болж чадсан билээ.

Хайртай үхэр зусгаа алдаад удаагүй байсан Зои охин нэгэн өдөр харх олж, түүнийгээ яг л өмнөх амьтан шигээ хайрлах болжээ. Өнөөх хархаа ааш муутай хойд ээж болон хорон санаатай бургер бэлтгэгчээс хамгаалахыг хичээх Зои охинд цааш юу тохиолдохыг хөгжилтэй, хөгтэй, адал явдалтай бас хөнгөн гунигтай энэхүү номоос мэдэж аваарай.

Жоёыг жаргалтай болгох маш олон зүйл бий. Түүнд хувийн кино театр, боулингийн газар, бүр орангутан сармагчин хүртэл байдаг. Тэр дөнгөж 12 настай хэр нь насандаа баймааргүй их хөрөнгөтэй шүү. Гэсэн ч Жоё жаргалтай байж чадсангүй. Тэр уг нь үнэхээр баян хүү шүү дээ. Гэтэл яагаад тэр вэ? Яагаад гэвэл, юу гээч...учир нь түүнд нэг ч найз байгаагүй юм.

Баа ба буюу муухай зүйл тохиолдож л байдаг, заримдаа юмс буруугаар эргэдэг. Нэг л зүйл тодорхой... хүн бүрд "баа ба" тохиолддог! Сэтгэлийн тэнхээ гэдэг нь өөрт тохиолдсон таагүй явдлыг даван туулж, бэрхшээл бүрийн дараа ахин дахин эргээд хэвийн байдалдаа орох чадварыг хэлдэг. Сэтгэлийн тэнхээтэй байна гэдэг нь төрсөн цагаас л бидэнд заяадаг зүйл биш ээ, харин асуудлыг эрүүл, эерэг арга замаар зохицуулах бүрдээ суралцаж байдаг зүйл юм. Энэхүү номд сэтгэлийн тэнхээтэй байх гэж юуг хэлж буй тухай, түүнчлэн хүүхдүүдэд сэтгэлийн тэнхээтэй байхад нь туслах, ирээдүйд тохиох "баа ба" үйл явдлуудтай өөртөө итгэлтэйгээр нүүр тулах, бэлтгэлтэй байхад нь дэм болох сайтар судалсан арга замуудыг хуваалцжээ.

Эерэг сэтгэлгээтэй байна гэдэг нь амьдралаас сайн сайхныг эрж хайн, олж харан, талархаж чаддаг байхыг хэлнэ. Эерэг сэтгэлгээ нь бидэнд өдөр бүр тохиох уналт, босолтыг даван туулж, илүү аз жаргалтай, эрүүл, шинэ зүйлд нээлттэй ханддаг байхад тусална... Гэхдээ үнэн сэтгэлээсээ байх нь хамгийн чухал! Энэхүү номд эерэг бодол, сэтгэлгээний тухай тайлбарлаж, өөрийгөө болон дэлхий ертөнцийг илүү эерэгээр харахад туслах, уг хандлагыг тэтгэн ургуулах талаар өгүүлэх юм.

Стресс гэдэг нь ямар нэг зүйлд үнэхээр их санаа зовж, тавгүйтэж байгаа мэдрэмжийг хэлдэг. Энэ бол ачаалал дарамт, асуудал бэрхшээлд үзүүлж буй ХЭВИЙН хариу үйлдэл юм. Стресс мэдэрснээр биеэ авч явах байдал, бодол, сонголт ч өөрчлөгдөж болдог. Хэдийгээр огт стресстэхгүй байж чадахгүй ч гэлээ үүнийг хэрхэн эрүүл аргаар удирдахыг сурч БОЛНО! Энэ номд стресс гэж юу болох, хэрхэн мэдрэгддэгийг тайлбарлаж, хүүхдэд стрессийг даван туулахад туслах сайтар судалсан аргуудыг хуваалцжээ.

Гашуудах гэдэг нь хүн бүрд өөр өөрөөр явагддаг үйл явц юм. Хайртай хүн нь нас барж, хайртай зүйлээ алга болгох үед удаанаар дасан зохицох тэрхүү хугацааг гашуудал гэдэг. Гашуудал нь уйтгар гуниг, хэцүү мэдрэмжүүдийн аварга том, асар өндөр давалгаанд шидэгдэж байгаа юм шиг л мэдрэгддэг. Энэхүү номд хагацал, гашуудлын тухай тайлбарлан, үүнийг хүлээн зөвшөөрч, дасан зохицоход туслах сайтар судлагдсан олон аргыг санал болгосон юм. Хүүхдүүдийг амьдралын олон өнгийг ойлгож, аливаад бэлтгэлтэй байхад тусална.

Чамтай яг адилхан хүн энэ хорвоод байхгүй! Тиймээс өөрийнхөө дотоод сэтгэл болоод гадна төрхөнд сэтгэл хангалуун байх нь чухал. Өөрийгөө үнэлэх гэдэг нь өөрийнхөө тухай юу бодох, юу мэдрэх, өөртөө хэрхэн итгэх тухай ойлголт юм. Энэ нь бидний ололт амжилт, харилцаа, сайн сайхан байдал, амьдралд зайлшгүй тохиох уналт болоод үүнийг даван туулах чадварт чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэхүү ном өөрийгөө эрүүлээр үнэлэх болон өөрийгөө дутуу үнэлэхийн ялгааг тайлбарлах бөгөөд хүүхдүүдэд (томчуудад) өөрийгөө үнэлж сурахад нь, мөн үүнийгээ сайжруулахад нь туслах судалгаанд суурилсан олон төрлийн аргуудыг санал болгоно.

Хэн нэгэнд дээрэлхүүлнэ гэдэг үнэхээр аймар зүйл. Дээрэлхүүлэх үед өөрөө өөртөө сэтгэл дундуур болчихдог. Дээрэлхэл том, жижиг гээд олон янз байдаг. Ямартай ч дээрэлхэл бол буруу зүйл бөгөөд дээрэлхүүлсэн үед тусламж хүсэх олон арга зам байдаг гэдгийг санаарай. Энэхүү номд дээрэлхэл хэрхэн яаж, бас яагаад болдгийг тайлбарлаж, дээрэлхэлд өртөж буй хүүхдүүдэд туслах сайтар судалсан арга замуудыг санал болгосон төдийгүй дээрэлхүү хүүхдүүдэд өөрийгөө ойлгох, эерэг байхад нь туслах зөвлөмж, зааврыг ч багтаасан юм.

Эелдэг зан бол зөвхөн сайхан харилцаа бус, бусдыг ойлгож халамжлах, цаашлаад өөрийгөө хайрлаж хүндлэхийн суурь юм. Хүүхдэдээ эелдэг байхыг та хэрхэн ойлгуулдаг вэ? Хүүхэд тань өөрийгөө хайрлаж, хүндэлдэг үү? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Өөрийгөө хүндлэн, хайрлах сэтгэлээс эелдэг, сайхан зан аяндаа л урсан гардаг. Эелдэг, сайхан сэтгэл нарны дулаан цацраг шиг хүн бүхний сэтгэлийг дулаацуулж чаддаг. Эелдэг байх гэдэг нь гуниглаж, ганцаардсан нэгэнтэйгээ сайхан бүхнээ хуваалцаж, хайрлаж халамжлах юм. Өдөр тутмын амьдрал дунд хүүхдэдээ эелдэг занг ойлгуулах хязгааргүй олон боломж бий. Эелдэг зан чанар хүүхдэд өөрийнх нь үнэ цэнийг ойлгуулаад зогсохгүй эргэн тойрны хүмүүс, тэр ч байтугай амьтдад энэрэн хайрлахуйгаар хандах сэтгэлийг бий болгодог. Хамгийн чухал нь хүүхдүүд өөрийгөө хайрлаад зогсохгүй, бүх хүмүүст сайхан сэтгэлээр хандаж, илүү сайхан дэлхий ертөнцийг бүтээх болно. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Хүүхдүүд аюултай зүйлээс илүүтэйгээр бавгар сахалтай хүн, сүүдэр, чанга дуугаар ярих зэрэг энгийн л зүйлээс айдаг. Айдас хүүхдийг сул дорой, бүрэг нэгэн болгодог. Хүүхэд тань айх үед та юу хийдэг вэ? Айдсыг хэрхэн тайлбарлаж өгдөг вэ? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Өөрийгөө үнэлж, өөртөө итгэснээр сэтгэл түгшихээ больдог. Харин хүүхдүүд төсөөлөн бодох чадвар сайтай учир аалз, аянга цахилгаан, харанхуйд ганцаараа байх... гэх мэт маш олон зүйлээс байнга айж байдаг. Тиймээс хүүхдийнхээ юунаас айдаг, яагаад айдаг тухай анхааралтай сонссоноор тэд айдсаасаа ичиж зовохоо больж, хайрлуулж, хамгаалагдсан гэдгээ мэдрэх болно. Айх мэдрэмжийн тухай хүүхэдтэйгээ ярилцаж байгаарай. Ингэснээр хүүхэд тань айдастай нүүр тулж, айдсыг өөрөө зохицуулж чадна гэсэн итгэлтэй болох болно. Үүний үр дүнд айдсын мэдрэмж арилан алга болдог. Бяцхан үрсээ эрүүл саруул, жаргалтай тайван өсгөхөд чухал шаардлагатай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно. Хүүхдээ өөртөө итгэлтэй хүн болгохын тулд бүтэлгүйтэл, алдаа, ялагдал, ичгэвтэр байдал, хүнд хэцүү үеийг даван туулахад нь туслаарай. Энэ нь сайхан бүхнийг мэдрэх хийгээд хамгийн шилдэг нэгэн байхаас ч илүү чухал зүйл юм. Айдас, уур уцаар, уйтгар гуниг зэрэг таагүй мэдрэмжүүдийнхээ учрыг хүүхэд өөрөө олж чадна гэдэгт итгэснээр сэтгэл зүрхний амар амгаланг мэдэрч, амьдарч буй хорвоо ертөнцөө байгаагаар нь хүлээн авч чаддаг билээ.

Хүүхэд өөрт нь цаг гаргахгүй байх, өвдөөд гэртээ хэвтэх зэрэг бидний анзаардаггүй зүйлсээс ганцаардлыг мэдэрч байдаг. Тэд энэхүү мэдрэмжээ хараахан илэрхийлж сураагүй байгаа учир та энэ үед нь заавал тусалж, дэмжээрэй. Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Өөрийгөө хүндэлж, хайрлаж сурснаар хүүхэд ганцаардлыг даван туулах хүчтэй болдог. Ямар ч хүн үргэлж жаргалтай байдаггүй бөгөөд таагүй мэдрэмжүүд хэсэг хугацааны дараа арилан алга болдгийг хүүхдэдээ заавал ойлгуулаарай. Түүнчлэн өөрийнх нь үнэ цэнийг ойлгуулж, өөрийгөө хэрхэн хайрлахыг заах хэрэгтэй. Ингэснээр тэд ганцаардлыг хэвийн л зүйл хэмээн хүлээн авч чадах бөгөөд сөрөг мэдрэмжээ өөрөө зохицуулж сурах болно. Өөрийн үнэ цэнээ мэддэг хүнд ганцаараа аль эсвэл хүмүүстэй байх эсэх нь тийм ч чухал биш билээ. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно. Хүүхдээ өөртөө итгэлтэй хүн болгохын тулд бүтэлгүйтэл, алдаа, ялагдал, ичгэвтэр байдал, хүнд хэцүү үеийг даван туулахад нь туслаарай. Энэ нь сайхан бүхнийг мэдрэх хийгээд хамгийн шилдэг нэгэн байхаас ч илүү чухал зүйл юм.

Аз жаргал гэдэг өөртөө сэтгэл хангалуун байхаас эхэлнэ. Жаргалтай хүүхдүүд намрын навчис, багваахай цэцэг, хөөцөлдөж тоглох гээд л жижигхэн зүйлсээс ч хөөр баярыг мэдэрч, инээж хөгжилдөх, тоглож наадаж чаддаг. Аав, ээж хоёрынх нь нэг ч болов хүүхдээ тусгайлан анхаарч, хоёулхнаа байх цаг гарган, санаа тавьж, дэмждэг бол хүүхэд эрхэм чухал хүн гэдгээ мэдэрч, эелдэг зөөлөн, нээлттэй, бусдыг ойлгож, хүндэлдэг нэгэн болж өснө. Жаргалтай хүүхдүүд өөртөө итгэлтэй, тийм ч учраас бэрхшээл саад тохиолдоход даван туулах хүчтэй хүн болж өсдөг ба үүнийхээ ачаар элдэв дэмий айдас, эргэлзээнд авталгүйгээр амьдралд, аливаад нээлттэй хандаж сурдаг. Хүүхдээ өөртөө итгэлтэй хүн болгохын тулд бүтэлгүйтэл, алдаа, ялагдал, ичгэвтэр байдал, хүнд хэцүү үеийг даван туулахад нь туслаарай. Энэ нь сайхан бүхнийг мэдрэх хийгээд хамгийн шилдэг нэгэн байхаас ч илүү чухал зүйл юм. Айдас, уур уцаар, уйтгар гуниг зэрэг таагүй мэдрэмжүүдийнхээ учрыг хүүхэд өөрөө олж чадна гэдэгт итгэснээр сэтгэл зүрхний амар амгаланг мэдэрч, амьдарч буй хорвоо ертөнцөө байгаагаар нь хүлээн авч чаддаг билээ.

Шинэ тоглоом, гоё хувцас гээд л хүүхдэд атаархах зүйлс олон бий. Атаархал энгийн л зүйл боловч хүүхдийг өөртөө итгэлгүй болгож, өөрийгөө голох айдсыг бий болгодог. Хүүхдээ атаархах үед та хэрхэн хүлээж авдаг вэ? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Өөрийгөө хүндэлж, хайрлаж сурснаар хүүхэд тань атаархах мэдрэмжээ захирч чаддаг болно. Атаархах нь энгийн зүйл л дээ. Гэхдээ атаархал хүүхдэд өөрийгөө бусадтай харьцуулан бодох огт хэрэггүй айдас төрүүлж байдаг. Хүүхдүүд бусад хүүхдийн тоглоом, авьяас чадвар, нөхөрлөл зэрэгт атаархдаг. Ямар ч тоглоом, авьяас чадвар, найз нөхдөөс үл хамааран тэдэнд өөрийнх нь үнэ цэнийг мэдрүүлж, хэрхэн өөрийгөө хайрлахыг зааснаар атаархлыг даван туулахад туслах юм шүү. Хүүхэд өөрийн үнэ цэнээ мэдрэх тусам бусадтай өөрийгөө харьцуулахаа больдог. Хүүхэдтэйгээ хамт цагийг өнгөрөөж, хөгжилдөж, ярилцсанаар бяцхан үрийн тань өөртөө итгэх итгэл нэмэгдэж, улмаар юунд ч атаархах хэрэггүй гэдгийг ойлгох болно. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно. Хүүхдээ өөртөө итгэлтэй хүн болгохын тулд бүтэлгүйтэл, алдаа, ялагдал, ичгэвтэр байдал, хүнд хэцүү үеийг даван туулахад нь туслаарай. Энэ нь сайхан бүхнийг мэдрэх хийгээд хамгийн шилдэг нэгэн байхаас ч илүү чухал зүйл юм.

Сэтгэлээ гаргаж хийсэн зүйлийг нь ойшоохгүй шоолох, амласнаа биелүүлэхгүй байх, эсвэл хийсэн зүйлс нь бүтэлгүйтэхэд хүүхдийн урам хугардаг. Ийм үед та хүүхдээ хэрхэн дэмжиж, зоригжуулдаг вэ? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Урам хугарах үед нь хүүхдэдээ санаа тавин тусалж байвал амьдралын бэрхшээл саад тэгтлээ хүнд санагдахгүй. Урам хугарах явдал хүн бүрд л тохиолддог болохыг хүүхэд ойлгож авах хэрэгтэй. Тэр үедээ нээлттэй ярилцаж, эрүүл зөв арга замаар сэтгэлээ уудлан ярилцаж сурахад нь хүүхдэдээ туслаарай. Урам хугалах асуудал гарч ирэхэд хэрхэн зөвөөр шийдэхийг та өөрөө ч хүүхдэдээ үлгэрлэн харуулж болох юм. Энэ үед хүн гуниглаж, бүр уурлаж болох хэдий ч тэр бүхнийг даван гарч болдгийг тэд танаас ухаарч авна. Урам хугарах мэдрэмжтэйгээ нүүр тулж, даван гарахад нь тусалж байвал хүүхдэд тэвчээр хатуужил сууна. Тэвчээр хатуужилтай хүүхдүүд өөртөө итгэлтэй байж, сэтгэл хөдлөл, мэдрэмжээ илүү ухаалгаар зохицуулж чаддаг. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Дуртай тоглоомоосоо салах, хайртай хүмүүс нь маргалдах гээд олон зүйлсээс болж хүүхэд гунигладаг. Энэ үед нь та хүүхдэдээ хайр халамжаа мэдрүүлж, яагаад гуниглах болсон шалтгааныг нь заавал асууж, тайлбарлаж өгөөрэй. Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Хүүхэд өөрийгөө үнэлж сурах нь гунигтай үеийг давахад тустай. Гэр бүл салалтаас эхлээд, ойр дотнын хүн нас барах (хайртай тэжээмэл амьтан ч байж болно), хүндээр өвдөх гээд л олон шалтгаанаас хүүхэд гуниглаж болно. Эцэг эхийн хайр тэднийг өөртөө итгэлтэй, өөрийгөө үнэлдэг, амьдралын сайн сайханд итгэдэг хүн болоход тусалдаг. Гунигтай байгаагаа, басхүү гунигийн шалтгаан болж буй таагүй зүйлсийг анзаарч мэдэрснээр тэдгээрийг даван гарах, хүлээн зөвшөөрч, цааш урагшлах итгэл найдварыг өгнө. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Хайр гэдэг бол хүүхдийн хувьд нохойгоо халамжлах, тоглоомоо хайрлах зэргээс эхэлнэ. Энэ үед л хүүхдээ хайрлуулах, хайрлахад сургах нь чухал юм. Хүүхэд тань хайрыг мэдэрч, хайраа бусдад илэрхийлэх үед та хэрхэн дэмжиж, тусалдаг вэ? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Хайрлах нь хүүхдэд халуун дулаан, амар тайван, онцгой мэдрэмж төрүүлдэг. Эцэг, эхчүүд заримдаа хүүхдээ дуулгавартай байсных нь төлөө бэлэг сэлт, онцгой ямар нэг зүйл өгөхөө хайраа илэрхийлж байна хэмээн эндүүрдэг. Харин хүүхдүүд үргэлж тантай хамт цагаа өнгөрөөхийг л хүсэж байдаг юм шүү. Хүүхдэдээ өдөр бүр хайраа мэдрүүлэхийн тулд тэднийг тэвэрч, инээмсэглэж, ялангуяа хүнд хэцүү үеүдэд тэвчээртэй хандах нь чухал юм. Завгүй амьдралын хэмнэл дунд хүүхэдтэйгээ хамт цагийг өнгөрүүлж, тэднийг анхаарна гэдэг амаргүй ч үр дүн нь тун гайхалтай байх болно. Өөрийгөө хайрлаж сурснаар хүүхэд өөрийгөө хүндэлж, бусдыг төвөггүй хайрлаж, цаашлаад хорвоо ертөнцийг айдасгүйгээр туулж чадах нэгэн болж төлөвшдөг билээ. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Хүүхдэд сандарч түгших үе олон бий. Хүмүүсийн өмнө гарах, шинэ зүйл сурах гэх мэт. Сандарч түгших нь хэвийн л зүйл боловч, сандарсан үедээ юу хийх, өөрийгөө яаж тайвшруулахыг хүүхдэдээ заавал хэлж өгөөрэй. Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Сандарч түгших үед, бидний тархинаас биед маань таагүй шинж тэмдэг үүсгэн “тулааны бэлэн байдал”-ын дохио өгдөг байна. Сандрах үед бие махбодод илрэх шинж тэмдгүүд аягүй ч гэлээ хүн бүрд тохиолддог жирийн үзэгдэл бөгөөд түүний ачаар бид анхаарлаа илүү сайн төвлөрүүлж эхэлдэг. Ийм үедээ аажмаар гүнзгий амьсгалах юм уу ус уувал хамаагүй дээрддэг болохыг хүүхдэдээ хэлж өгөөрэй. Санаа зовоосон зүйлийнх нь тухай ярилцаж, сандарч түгших бол хэвийн зүйл гэдгийг тайлбарлаж ойлгуулах нь зүйтэй. Асуудлыг нь хуваалцаж, эерэг шийдэл санал болгож байвал хүүхэд тань үнэ цэнтэй, чухал нэгэн болохоо мэдэрч, өөртөө итгэлтэй болсноор сэтгэл зовоосон асуудлаа зөв зохицуулж сурахад тустай. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Цэцэрлэг дээрээ найзтайгаа муудалцах, дүүтэйгээ тоглоомоо булаацалдах, загнуулах, шоолуулах гээд л уурлаж бухимдах зүйлс хүүхдэд цөөнгүй тохиолдоно. Энэ үед нь та хүүхдээ хэрхэн тайвшруулдаг вэ? Мэдрэмжийн цуврал номуудыг хүүхэд өөрт төрж буй мэдрэмжүүдээ илүү сайн ойлгож, бие даасан хүн болоход нь туслах зорилгоор бүтээсэн билээ. Мэдрэмжийн тухай ярилцсанаар гуниглах, уурлах, айх зэрэг нь хэвийн л зүйл гэдгийг ойлгоход туслах юм. Хүнд хэцүү бүхнийг тэвчээртэйгээр даван туулж сурсан хүүхэд дэлхий ертөнцийг хайрлаад зогсохгүй, аливаа харилцаанд итгэлтэй, аз жаргалтай нэгэн болдог. Өөрийгөө зөвөөр үнэлж сурсан хүүхэд уурлаж уцаарлаж, зөрүүдэлж сөргөлдөх нь бага байдаг. Уур бол аргыг нь олоход хамгийн хэцүү мэдрэмжүүдийн нэг юм. Уурлах үе хүн бүрд л тохиолддог, жам ёсны зүйл гэдгийг хүүхэд ойлгож авах хэрэгтэй. Энэ номын үйл явдлыг өөр дээрээ бодож үзэх боломжийг олгосноор хүүхэд үнэ цэнтэй, чухал нэгэн болохоо мэдрээд зогсохгүй уур бухимдлаа зөв аргаар гадагшлуулж сурна. Аливаа асуудлын шийдлийг өөрөө олж, түүнийгээ хэрэгжүүлэхэд нь хүүхдэдээ тусалж байвал өөртөө итгэлтэй хүн болж, ингэснээрээ уураа хянаж сурахад нь тустай. Бяцхан үрстээ өгч чадах хамгийн гайхалтай зүйлсийн нэг нь тэдэнд сэтгэл санааны хувьд аюулгүй тайван байдлыг мэдрүүлэх явдал юм. Хорвоо ертөнцийг танин мэдэж, догдлон, хөөрч байгаа тэднийхээ мэдрэмжийг хуваалцаж, хүнд хэцүү үеүдэд санаа тавих нь хүүхдийнхээ сэтгэл санааг хамгаалж буй хэрэг юм. Хүүхэдтэйгээ хамт тоглож, төсөөлөн бодож, хамтдаа суралцаж, сэтгэл санааг нь зовоосон асуудлыг хамтдаа шийдэх үед тэд амар тайвныг мэдэрч, хайрлуулж, хамгаалуулж буйгаа мэдрэх болно.

Балчир хөвгүүнээс насанд хүрсэн эр болох явцад бие болон мэдрэмж, зан авир хэрхэн өөрчлөгдөхийг энэхүү номоос мэдэж авах боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, хөвгүүдийн бэлгийн бойжилтын үед юу тохиолдохыг энгийн бөгөөд ойлгомжтой тайлбарлахаас гадна эрүүл хооллож, дасгал хөдөлгөөн хийж, ариун цэвэр сахиж, биеэ арчлах талаар мэдээлэл энд номд багтсан. Өсөж том болох нь хүүхдүүдэд сайхан санагдах ч заримдаа хэтэрхий хэцүү санагдах нь бий. Иймд хөвгүүд өөрсдөө энэ талаар мэдлэгтэй байх тусам шинэ шинэ өөрчлөлтийг тэр хэрээрээ бэрхшээлгүй даван туулна.

Аав ээж нар хүүхдийнхээ насны онцлогт нь тохируулсан бэлгийн боловсролын талаар ярилцаж, зөвлөгөө өгөх нь хамгийн чухал үүрэг хариуцлага гэж хэлж болох юм. Бид ярилцаагүй, бодит мэдээ мэдээллийг зөв цагт нь өгөөгүйн улмаас хүүхдүүд маань санаатай болон санаандгүй алдаа гаргах нь цөөнгүй байдаг. Тэгвэл бэлгийн боловсрол гэдгийг бага наснаас авхуулан хүүхэд бүрийн насны онцлогт тохируулан хүний бие махбод болон түүний үйл ажиллагаа, нөхөн үржихүй, сэтгэл хөдлөл, хүний эрхийн талаар олгогдох цогц мэдлэг гэж ойлгож болно. Тиймээс бид эцэг эхчүүд, асран хамгаалагч нарт зориулан гэр бүлээрээ хамт унших бэлгийн боловсролын анхны номоо орчуулан гаргахад бэлэн боллоо.

Эрт цагт энэ манай дэлхийн улирлууд одоогийнх шиг ээлжлэн солигддоггүй байжээ. Харин Дулаан болон Хүйтнийг эрхшээдэг хоёр өвгөн энэ дэлхийд өөрсдийн улирлаа бүтээхээр өрсөлдөн тэмцэлдэж эхэллээ. Тэдний өрсөлдөөн хэрхэн төгссөнийг энэ номоос олж уншаарай.

Улс орон бүр өөр өөрсдийн онцлог шингэсэн үлгэр, домгийн арвин сантай. Гэвч цаг хугацаа өнгөрөхийн хэрээр нийгэм өөрчлөгдөж, зарим үлгэр домог нийцэхээ больдог. Өв соёл, үнэт зүйлдээ хайртай байна гэдэг хүрч хөндөлгүй хуучин хэвээр нь тахин шүтэх биш харин ч цаг үетэйгээ нийцүүлэн хөгжүүлж, баяжуулж байхын нэр билээ. Тиймээс үнэхээр л өв соёл, ёс уламжлалаа хадгалж үлдэхийг хичээж л байгаа бол тухайн нийгэм, хүүхэд багачууддаа тохируулан шинээр зохиомжлон найруулах шаардлага зайлшгүй тавигдаж байна.
Монгол ардын үлгэр домгийн хувьд өнөө үед нийцэхгүй, хуучирсан хэв шинжтэй байгаа нь тун эмзэглүүштэй. Хүүхэд багачууд төдийлөн сонирхохгүй байгаа нь үүнийг илтгэнэ. Иймд бид мэргэжлийн утга зохиол, аман зохиол судлаач нартай хамтран монгол ардын үлгэр, домгуудын утга санааг алдагдуулалгүйгээр, өнөө үеийн үнэт зүйл, хүүхдийн сэтгэхүйд тулгуурлан шинээр зохиомжлон бүтээжээ.

Гурван бяцхан гавар Хатагтай Моллигийн сургуульд ирэхээсээ өмнө ямар байсан бэ? Тэд хатагтай Молли болон бусад багш, найз нараасаа юу сурав? Та нар ч бас энэ номоос бусдад мөн өөртөө эелдэг хандах, эх дэлхийгээ хайрлах тухай хамтдаа сураарай.